Tin tứcThông tin này được đưa ra tại Hội nghị Ban Thường vụ chuyên đề tháng 9, phản ánh những khó khăn trong giai đoạn chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương từ ba cấp xuống hai cấp.
Theo báo cáo, đến ngày 5/9, có 55.293 đơn vị cấp xã đã mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước còn 552 đơn vị chưa thực hiện. Trong số này, 54.077 đơn vị đã chi trả lương tháng 8, tương ứng 96,7%. Gần 3,4% số xã chưa chi lương tháng trước ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở.
Đại diện Bộ Tài chính cho biết, nguyên nhân chính là do nhiều xã chưa gửi hồ sơ mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước. Một số nơi thiếu cán bộ kế toán, kế toán trưởng đạt chuẩn hoặc chưa có lãnh đạo đủ thẩm quyền ký, dẫn tới ách tắc trong khâu chi ngân sách. Ngoài ra, có trường hợp cán bộ chưa nắm vững hướng dẫn, chưa chủ động phối hợp với cơ quan chức năng để tháo gỡ.
Nhiều ý kiến tại hội nghị nhấn mạnh tình trạng thiếu hụt nhân sự tài chính, kế toán ở cấp xã. Sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính, không ít địa phương rơi vào tình trạng "vừa thừa vừa thiếu": số lượng cán bộ giảm mạnh nhưng lại thiếu người có chuyên môn sâu, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý tài chính - ngân sách.
Điều này khiến nhiều xã gặp khó trong việc vận hành bộ máy, từ khâu lập dự toán, quản lý thu chi, đến việc chi trả lương, chế độ an sinh xã hội. Bộ Tài chính nhận định đây là vấn đề cần được giải quyết cấp bách để bảo đảm hoạt động thông suốt ở cơ sở.
Bên cạnh vấn đề tài chính, công tác bố trí trụ sở cũng là thách thức. Bộ Tài chính cho hay các địa phương đã cơ bản hoàn tất phương án sắp xếp nơi làm việc cho xã, phường, đặc khu sau sáp nhập.
Nguyên tắc chung là tận dụng tối đa trụ sở hiện có, ưu tiên bố trí tập trung hoặc hoán đổi với các đơn vị lân cận. Nhiều trụ sở huyện cũ đã được tái sử dụng, giúp tiết kiệm ngân sách và bảo đảm hoạt động hành chính không bị gián đoạn.
Nguồn lực địa phương được cân đối để cải tạo, sửa chữa trụ sở, đặc biệt tại những nơi thường xuyên tiếp dân, giải quyết thủ tục cho doanh nghiệp.
Theo Nghị quyết của Quốc hội, từ 1/7/2025, cả nước giảm còn 34 tỉnh, thành; đơn vị hành chính cấp xã từ hơn 10.000 còn hơn 3.300, tức giảm 67%. Mô hình chính quyền địa phương được tổ chức lại từ ba cấp (tỉnh, huyện, xã) xuống còn hai cấp (tỉnh và xã).
Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng yêu cầu toàn ngành tài chính tiếp tục đồng hành cùng địa phương, tháo gỡ khó khăn trong giai đoạn chuyển đổi. Kho bạc Nhà nước phải đôn đốc các đơn vị sớm mở tài khoản để bảo đảm chi trả lương, chế độ chính sách, an sinh xã hội và đầu tư phát triển.
Vụ Ngân sách Nhà nước được giao rà soát, đánh giá nhu cầu kinh phí thực tế theo mô hình mới để kịp thời đề xuất bổ sung nguồn. Vụ Pháp chế sẽ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về tổ chức, hoạt động của chính quyền hai cấp, tạo điều kiện cho địa phương triển khai thuận lợi.
