Trong số nhiều hoạt chất catechin có trong trà xanh, nổi bật nhất chính là Epigallocatechin Gallate (EGCG), được chứng minh có nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội như: chống oxy hóa mạnh mẽ, kháng viêm, ổn định đường huyết, bảo vệ hệ thần kinh và ức chế tế bào khối u…
EGCG chính là chìa khóa giúp trà xanh chống oxy hóa - kháng viêm
Trương Gia Minh, chuyên gia uy tín trong lĩnh vực về trà người Đài Loan (Trung Quốc) cho biết, trà xanh giữ lại hàm lượng lớn hợp chất polyphenol nhờ quy trình chế biến không qua lên men hoặc sao, rang ở nhiệt độ cao. Trong các catechin có trong trà xanh, Epigallocatechin Gallate (EGCG) chiếm gần một nửa, được xem là “nhân tố chính” mang lại lợi ích sức khỏe cho người sử dụng. Quan sát lâm sang cho thấy, EGCG có thể bảo vệ cơ thể trên nhiều phương diện:
• Chống oxy hóa: trung hòa gốc tự do, giảm stress oxy hóa.
• Kháng viêm: hạn chế phản ứng viêm mạn tính.
• Đẩy nhanh quá trình chết theo chương trình (apoptosis) của tế bào tổn thương: giúp loại bỏ các tế bào bị hư hại, bất thường hoặc không cần thiết, giúp duy trì sức khỏe và cân bằng tế bào.
Nhờ vậy, EGCG được chứng minh có thể giảm nguy cơ mắc bệnh mạn tính, đồng thời hỗ trợ bảo vệ tim mạch và não bộ khỏi thoái hóa thần kinh.
Hấp thu và chuyển hóa EGCG
Chuyên gia Trương Gia Minh nói, EGCG mặc dù được xem như một “mỏ vàng sức khỏe”, nhưng không phải ai cũng có thể khai thác tối đa lợi ích từ hoạt chất này. EGCG có tỷ lệ hấp thu qua đường ruột khá thấp và dễ bị phân giải khi môi trường pH thay đổi.
Ngoài ra, kiểu gen của từng người cũng ảnh hưởng đến tốc độ chuyển hóa EGCG khác nhau:
• Người có tốc độ chuyển hóa nhanh: cần uống thường xuyên, chia nhỏ nhiều lần trong ngày để duy trì nồng độ và hiệu quả.
• Người có tốc độ chuyển hóa chậm: hiệu quả thường rõ rệt hơn, nhưng cần lưu ý không dùng quá mức để tránh gánh nặng cho cơ thể.
Các chuyên gia khuyến nghị, thông qua xét nghiệm gen, mỗi người có thể tìm ra cách uống trà xanh phù hợp nhất với cơ địa, từ đó tối ưu hóa lợi ích của EGCG.
Hệ vi sinh đường ruột là “trợ thủ” giúp EGCG phát huy tối đa tác dụng
Chuyên gia Trương Gia Minh cho biết, uống trà không chỉ đơn thuần là quá trình hấp thu một chiều, mà còn là sự hợp tác hai chiều giữa EGCG và hệ vi sinh đường ruột.
Sau khi vào ruột, EGCG có khả năng ức chế các vi khuẩn có hại, vốn liên quan đến viêm mạn tính, béo phì và đái tháo đường. Đồng thời, EGCG lại nuôi dưỡng các lợi khuẩn, giúp hệ vi sinh đường ruột trở nên ổn định hơn.
Ngược lại, lợi khuẩn đường ruột cũng “đáp lễ”, bằng cách chuyển hóa EGCG thành những phân tử nhỏ hơn, dễ hấp thu hơn, từ đó tăng gấp đôi hiệu quả sinh học.
Mối tương tác này không chỉ cải thiện sức khỏe đường ruột, mà còn gián tiếp điều hòa hệ miễn dịch, hỗ trợ chuyển hóa năng lượng, thậm chí ảnh hưởng tích cực đến trạng thái tâm lý và cảm xúc.
Uống trà giúp bảo vệ não bộ, cải thiện giấc ngủ và cảm xúc
Một nghiên cứu tại Nhật Bản cho thấy, khi cho người cao tuổi uống trà matcha giàu EGCG mỗi ngày trong suốt một năm, kết quả ghi nhận được:
• Khả năng cảm nhận và điều tiết cảm xúc của họ được cải thiện rõ rệt.
• Chất lượng giấc ngủ cũng được nâng cao.
Chuyên gia Trương Gia Minh cho biết, việc cải thiện khả năng cảm xúc giúp giao tiếp xã hội hài hòa hơn, trong khi ngủ ngon lại giúp củng cố trí nhớ và duy trì sự tập trung. Hai yếu tố này bổ trợ lẫn nhau, từ đó góp phần làm chậm tiến trình suy giảm nhận thức và nguy cơ sa sút trí tuệ.
Ngoài ra, EGCG còn có thể kích thích yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não (BDNF), là một protein quan trọng trong não bộ, đóng vai trò thiết yếu trong sự phát triển, sống còn và chức năng của tế bào thần kinh, giúp tăng tính dẻo của các khớp thần kinh (synaptic plasticity), qua đó nâng cao khả năng học tập, ghi nhớ và cả trong việc điều hòa tâm trạng.
Bí quyết giúp hấp thu EGCG hiệu quả hơn
Chuyên gia Trương Gia Minh cho biết, để tận dụng tối đa lợi ích của EGCG trong trà, mọi người cần chú ý một số nguyên tắc nhỏ nhưng rất hữu ích:
• Uống sau bữa ăn: với những người có dạ dày nhạy cảm, nên uống trà sau bữa ăn để tránh gây khó chịu tiêu hóa.
• Kiểm soát nhiệt độ và thời gian pha trà: nước pha trà nên giữ ở khoảng 80°C, thời gian hãm trà từ 1 - 2 phút là đủ. Nhiệt quá cao hoặc hãm quá lâu có thể phá hủy các hoạt chất quý của trà.
• Kết hợp vitamin C để tăng hấp thu: có thể kết hợp cùng các loại trái cây giàu vitamin C (như cam, kiwi, dâu tây) để hỗ trợ tăng cường hấp thu EGCG. Tuy nhiên, không nên uống cùng lúc với ăn thực phẩm giàu chất sắt vì sẽ làm giảm hiệu quả.
• Kết hợp lối sống lành mạnh: duy trì vận động thường xuyên và ngủ đủ giấc cũng giúp tăng cường tác dụng bảo vệ sức khỏe của EGCG.
Uống trà mỗi ngày giúp tích lũy sức khỏe
Chuyên gia Trương Gia Minh khuyến khích mọi người từ ngay bây giờ, dù ở nhà, hay ở nơi công sở hoặc khi đi ăn bên ngoài hàng quán, hãy dành cho mình một khoảng thời gian để pha và thưởng thức ly trà.
Một ly trà tưởng chừng đơn giản nhưng lại là nguồn “vốn liếng sức khỏe” tích góp từng ngày. Chỉ cần chọn đúng cách uống, uống trà có thể trở thành một thói quen dưỡng sinh bền vững, giúp cơ thể khỏe mạnh lâu dài.
