Lễ ký kết được tổ chức bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 tại Malaysia. Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul và Thủ tướng Campuchia Samdech Thipadei Hun Manet đại diện hai nước ký vào văn kiện, dưới sự chứng kiến của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim – Chủ tịch ASEAN năm 2025, cùng Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Tuyên bố chung này củng cố thỏa thuận ngừng bắn đạt được từ tháng 7/2025, đồng thời chính thức thành lập Nhóm Quan sát viên ASEAN để giám sát việc tuân thủ và ngăn chặn nguy cơ bùng phát xung đột mới dọc biên giới.
Giới quan sát nhận định, đây là cột mốc quan trọng trong tiến trình ngoại giao khu vực, thể hiện vai trò trung gian của ASEAN trong việc duy trì hòa bình, ổn định và thúc đẩy hợp tác giữa các nước thành viên.
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đánh giá việc hai quốc gia láng giềng đạt được thỏa thuận trong bối cảnh căng thẳng leo thang trước đó là tín hiệu tích cực cho cả khu vực. Ông cho rằng hòa bình tại biên giới Thái Lan – Campuchia là yếu tố quan trọng để đảm bảo ổn định chính trị và phát triển kinh tế tiểu vùng.
Trước đó, ngày 25/10, Ngoại trưởng Malaysia Mohamad Hasan cho biết việc Thái Lan và Campuchia rút vũ khí hạng nặng khỏi khu vực biên giới, tháo dỡ mìn và chất nổ, là yếu tố then chốt trong việc duy trì thỏa thuận ngừng bắn. Ông nhấn mạnh, ASEAN hy vọng hai nước tiếp tục đối thoại, giải quyết dứt điểm vấn đề phân định biên giới và tránh mọi hành động có thể dẫn đến xung đột.
Quan hệ giữa Thái Lan và Campuchia từng nhiều lần căng thẳng do tranh chấp đường biên giới dài 817 km, đặc biệt tại khu vực quanh đền Ta Muen Thom – công trình tôn giáo từ thế kỷ XIII nằm trong vùng tranh chấp. Nhiều vụ đụng độ vũ trang đã xảy ra trong quá khứ, khiến dân cư hai bên chịu thiệt hại nặng nề và buộc phải sơ tán.
Ngày 28/7, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim từng chủ trì cuộc họp tại Putrajaya giữa Thủ tướng Campuchia Hun Manet và quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai, giúp giảm đáng kể căng thẳng ở khu vực biên giới. Cuộc gặp này được xem là nền tảng cho tiến trình đàm phán hòa bình giữa hai nước.
Lệnh ngừng bắn đạt được từ tháng 7 được đánh giá là một thành công lớn của ASEAN trong vai trò trung gian hòa giải, góp phần ngăn chặn nguy cơ leo thang quân sự và bảo đảm an toàn cho hàng nghìn người dân sống dọc biên giới.
Việc ký tuyên bố chung lần này khẳng định cam kết của Campuchia và Thái Lan trong việc hướng tới một giải pháp hòa bình lâu dài, đồng thời mở ra cơ hội hợp tác kinh tế, du lịch và giao thương giữa hai quốc gia láng giềng Đông Nam Á.


