Tin tứcViệc Tổng thống Mỹ Donald Trump tham dự trực tiếp khiến dư luận đặc biệt chú ý, khi nhiều kỳ vọng được đặt vào các động thái ngoại giao mang tính quyết định đối với thương mại, an ninh và cấu trúc khu vực.
Mỹ - Trung nối lại đối thoại thương mại: Hy vọng giảm căng thẳng
Trọng điểm hàng đầu của hội nghị lần này là nỗ lực hạ nhiệt cuộc đối đầu thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Đại diện Thương mại Jamieson Greer sẽ có mặt tại Malaysia trước ông Trump để gặp Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong và thảo luận về hạn chế xuất khẩu đất hiếm của Bắc Kinh cũng như các biện pháp đáp trả dự kiến từ Washington.
Kết quả đối thoại sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường kinh tế khu vực, và cũng có thể quyết định việc liệu cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc tuần sau trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh APEC có diễn ra trong không khí thuận lợi hay không.
Trong bối cảnh ASEAN là trung tâm giao thương của châu Á - Thái Bình Dương, việc khối đóng vai trò trung gian mềm giữa hai siêu cường được xem là tín hiệu tích cực đối với ổn định khu vực.
Hòa giải tranh chấp Thái Lan - Campuchia: Cơ hội ghi dấu ngoại giao cho ASEAN
Một kết quả đáng chú ý khác được kỳ vọng tại hội nghị là việc Thái Lan và Campuchia sẽ ký thỏa thuận ngừng bắn toàn diện sau các cuộc đụng độ biên giới kéo dài 5 ngày hồi tháng 7 vừa qua.
Malaysia và Mỹ đã đóng vai trò trung gian tích cực giúp hai bên đạt được lệnh ngừng bắn ban đầu, khiến Campuchia đề cử Tổng thống Trump cho giải Nobel Hòa bình.
Nếu thỏa thuận toàn diện được ký ngay tại Kuala Lumpur, đây sẽ là một điểm nhấn ngoại giao quan trọng, vừa củng cố vai trò của ASEAN trong giải quyết khủng hoảng nội khối, vừa thể hiện ảnh hưởng đối ngoại của Mỹ trong khu vực vẫn duy trì hiệu lực.
RCEP họp thượng đỉnh: Củng cố thị trường thương mại lớn nhất thế giới
Một nội dung kinh tế then chốt tại hội nghị lần này là cuộc họp thượng đỉnh của Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP). Đây là khối thương mại lớn nhất thế giới, bao gồm 10 nước ASEAN cùng với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand, chiếm gần 1/3 dân số và khoảng 30% GDP toàn cầu.
Cuộc họp lần đầu ở cấp lãnh đạo kể từ khi RCEP được ký kết năm 2020 sẽ bàn về khả năng mở rộng thành viên mới và các biện pháp thúc đẩy luồng thương mại - đầu tư giữa các nền kinh tế thành viên trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ gia tăng.
Với quy mô thị trường rộng và cấu trúc hợp tác linh hoạt, RCEP được đánh giá là công cụ quan trọng giúp khu vực giảm phụ thuộc vào các chuỗi cung ứng rủi ro và tạo đối trọng mềm trước các hàng rào thương mại cứng rắn từ Mỹ thời gian gần đây.
Đông Timor chính thức trở thành thành viên thứ 11 của ASEAN
Một quyết định mang tính lịch sử sẽ được công bố trong ngày khai mạc khi ASEAN chính thức kết nạp Đông Timor làm thành viên thứ 11, khép lại quá trình kéo dài hơn một thập kỷ xin gia nhập.
Việc trở thành thành viên đầy đủ giúp Đông Timor - quốc gia còn nhiều khó khăn kinh tế với 1,4 triệu dân - có cơ hội hội nhập sâu hơn vào các chuỗi cung ứng và cơ chế hợp tác khu vực.
Đối với ASEAN, đây là bước mở rộng có ý nghĩa chiến lược nhằm thắt chặt sự gắn kết Đông Nam Á lục địa - hải đảo, đồng thời nâng cao tầm ảnh hưởng địa chính trị của khối.
Tín hiệu từ Nhà Trắng trong các vấn đề ASEAN và Biển Đông
Việc Tổng thống Trump hiện diện tại sự kiện được nhìn nhận là động thái tái khẳng định cam kết của Mỹ tại Đông Nam Á. Giới quan sát kỳ vọng Washington sẽ nhấn mạnh lập trường ủng hộ tự do hàng hải và tiếp tục tăng cường hợp tác quốc phòng với các nước trong khu vực, nhất là trong bối cảnh yêu sách đơn phương tại Biển Đông vẫn gây lo ngại.
Mặc dù chưa có dự thảo tuyên bố cụ thể nào được công bố trước, nội dung thảo luận giữa Mỹ và các nước ASEAN được cho là sẽ tập trung vào an ninh hàng hải, chuỗi cung ứng chiến lược và năng lực phòng thủ tập thể.
Hội nghị Cấp cao ASEAN lần này diễn ra giữa lúc kinh tế khu vực chững lại, cạnh tranh siêu cường leo thang và xung đột toàn cầu lan rộng. Nếu các tiến triển tích cực đạt được, đặc biệt trong giảm căng thẳng Mỹ - Trung và hòa giải Thái Lan – Campuchia, thì đây sẽ là bước tiến quan trọng đối với ổn định khu vực và uy tín ngoại giao của ASEAN.
Dẫu vậy, để biến kỳ vọng thành thực tế, các bên liên quan phải duy trì cân bằng lợi ích tinh tế và nỗ lực duy trì vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc an ninh - kinh tế đang chuyển động nhanh chóng.