Tin tứcĐây là lần đầu tiên con người chứng kiến trực tiếp kiểu tương tác đặc biệt này trong vũ trụ.
Sự kiện được các nhà khoa học của Viện Thiên văn học Paris (Pháp) phối hợp cùng Đài thiên văn Chile theo dõi trong gần 4 năm. Họ sử dụng dữ liệu thu thập từ kính thiên văn rất lớn (VLT) của Đài Thiên văn Nam châu Âu và hệ thống kính ALMA đặt tại Chile để ghi nhận lại hiện tượng.
Theo phân tích, hai thiên hà đang lao về phía nhau với tốc độ hơn 1,8 triệu km/giờ. Trong khi di chuyển, một trong hai thiên hà mang theo quasar (chuẩn tinh) hoạt động cực mạnh ở trung tâm. Quasar này phát ra những luồng bức xạ khổng lồ, tỏa tia cực tím với cường độ gấp hàng nghìn lần so với toàn bộ Dải Ngân hà.
Chính những luồng năng lượng dữ dội đó đã phá vỡ các đám mây khí của thiên hà còn lại, làm suy yếu khả năng hình thành các ngôi sao mới. Cảnh tượng được ví như một trận “đấu kiếm vũ trụ”, khi một bên liên tục phóng ra các đòn tấn công mạnh mẽ, buộc đối thủ phải gồng mình chống đỡ.
Ông Pasquier Noterdaeme, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết đây là lần đầu tiên giới khoa học quan sát được rõ ràng ảnh hưởng trực tiếp của bức xạ từ quasar lên khí phân tử trong một thiên hà khác. Trước đây, hiện tượng này chỉ được mô tả dưới dạng giả thuyết và mô hình mô phỏng.
Các dữ liệu cho thấy, những đợt bức xạ phát ra từ quasar có khả năng phân tán hydro - nguyên liệu chính để tạo nên các vì sao mới. Điều này khiến khu vực chứa khí phân tử của thiên hà đối diện bị “xé nát”, giảm thiểu đáng kể tốc độ hình thành sao.
Những hình ảnh do hệ thống kính ALMA ghi lại cũng cho thấy các dòng khí phân tử giữa hai thiên hà bị nhiễu loạn mạnh, thể hiện rõ quá trình tương tác dữ dội đang diễn ra.
Dù sự kiện vừa được ghi nhận, ánh sáng mà các kính thiên văn thu về thực chất phát ra từ cách đây 11 tỷ năm, khi vũ trụ còn rất trẻ. Vì thế, các nhà khoa học nhận định hai thiên hà này có thể đã sáp nhập thành một thiên hà lớn từ hàng tỷ năm trước.
Nghiên cứu cũng gợi mở thêm nhiều giả thuyết về thời kỳ mà giới thiên văn gọi là “giữa trưa của vũ trụ” - khoảng 10 tỷ năm trước, giai đoạn các ngôi sao hình thành dày đặc và những va chạm giữa các thiên hà xuất hiện thường xuyên hơn. Khi đó, những quasar với sức mạnh khủng khiếp như trên có thể từng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình cấu trúc của các thiên hà lớn ngày nay.
Hiện nhóm nghiên cứu vẫn tiếp tục phân tích dữ liệu từ các vụ va chạm thiên hà khác nhằm làm rõ thêm về tác động của quasar đối với môi trường vũ trụ trong thời kỳ sơ khai. Phát hiện lần này được đánh giá là bước tiến đáng kể, giúp con người hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của các thiên hà suốt chiều dài lịch sử vũ trụ.
