Tin tứcCác nhà khoa học tại Trung tâm Vũ trụ Johnson (NASA) vừa công bố phát hiện mới cho thấy Sao Kim – hành tinh được xem là "người anh em song sinh" của Trái Đất – vẫn sở hữu những hoạt động địa chất phức tạp, bất chấp việc không có kiến tạo mảng như Trái Đất.
Sao Kim và Trái Đất hình thành gần như cùng lúc trong Hệ Mặt Trời, có kích thước và khối lượng tương đương nhau. Tuy nhiên, trong khi Trái Đất phát triển sự sống thì Sao Kim lại trở thành nơi khắc nghiệt với khí hậu siêu nóng, khí quyển dày đặc CO₂ và áp suất gấp 92 lần so với mặt đất Trái Đất.
Từ lâu, giới khoa học vẫn tin rằng lớp vỏ Sao Kim là một khối rắn không phân mảnh, không tồn tại hoạt động kiến tạo mảng. Tuy nhiên, nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Nature Communications đã đưa ra góc nhìn khác.
Tiến sĩ Justin Filiberto, Phó giám đốc Phân ban Nghiên cứu vật liệu thiên văn và khám phá khoa học tại NASA, cho biết nhóm của ông sử dụng mô hình địa chất tiên tiến để khảo sát lớp vỏ Sao Kim. Kết quả cho thấy lớp vỏ hành tinh này mỏng hơn nhiều so với dự đoán – trung bình chỉ dày khoảng 40km, điểm dày nhất khoảng 65km.
“Chúng tôi rất ngạc nhiên khi phát hiện độ dày vỏ Sao Kim thấp như vậy, đặc biệt trong điều kiện nhiệt độ và áp suất cực cao trên hành tinh này,” ông Filiberto nói.
Ở Trái Đất, lớp vỏ bao gồm nhiều mảng lớn chuyển động chậm. Khi mảng này va chạm với mảng kia, một phần bị đẩy xuống lớp phủ nóng chảy bên dưới trong quá trình gọi là hút chìm. Cơ chế này duy trì sự thay đổi liên tục của lớp vỏ và là nguồn gốc cho hoạt động núi lửa.
Ngược lại, Sao Kim không có quá trình hút chìm. Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho thấy một hiện tượng đáng chú ý: khi lớp vỏ dày lên, phần đáy có thể trở nên quá đặc, bị vỡ ra và rơi vào lớp phủ, hoặc tan chảy do nhiệt độ cao. Cả hai kịch bản này đều có thể gây ra hiện tượng biến chất và phun trào núi lửa – hai yếu tố từng được cho là vắng mặt trên Sao Kim.
Hiện tượng này không chỉ thay đổi quan điểm về Sao Kim mà còn mở ra khả năng các yếu tố như nước hoặc các nguyên tố hóa học có thể được vận chuyển trở lại vào bên trong hành tinh, tương tự như cơ chế tuần hoàn địa chất trên Trái Đất.
Khám phá này là một bước tiến quan trọng giúp giới khoa học hiểu sâu hơn về quá trình tiến hóa hành tinh và cách các hành tinh đá khác hoạt động khi không có kiến tạo mảng. Điều này cũng góp phần giải thích vì sao Sao Kim có bầu khí quyển dày và hoạt động núi lửa được cho là vẫn đang tiếp diễn.
Việc Sao Kim sở hữu những quá trình địa chất phức tạp mà không cần đến kiến tạo mảng khiến giới khoa học phải xem xét lại định nghĩa về "hành tinh chết". Điều này làm dấy lên hy vọng rằng hành tinh song sinh của Trái Đất vẫn còn ẩn chứa nhiều điều bí ẩn, có thể giúp giải mã câu hỏi lớn về sự sống trong vũ trụ.
