Tuy nhiên, sau hơn ba năm triển khai, tiến độ thực tế đang ở mức khá thấp, do vướng nhiều vấn đề liên quan đến pháp lý, quỹ đất và nguồn vốn.
Thông tin được ông Nguyễn Kiên Giang, Phó Trưởng phòng Quản lý bảo trì và khai thác công trình giao thông (Sở Xây dựng TP.HCM), chia sẻ tại một hội nghị gần đây. Ông cho biết, số lượng dự án khởi công và số căn hộ hoàn thành còn rất khiêm tốn so với mục tiêu.
Một trong những nguyên nhân lớn nhất khiến kế hoạch chậm tiến độ là tình trạng vướng mắc pháp lý kéo dài. Các thủ tục đầu tư, phê duyệt dự án, giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn. Đáng chú ý, nhiều dự án thương mại đã quy hoạch quỹ đất 20% để xây NOXH nhưng chủ đầu tư vẫn chưa bàn giao hoặc chưa triển khai.
Nhiều khu vực có quy hoạch nhưng không có quỹ đất sạch, ổn định. Một số dự án bị “treo” nhiều năm do không thể giải phóng mặt bằng khiến việc khởi công trở nên bất khả thi.

TP.HCM hiện có Quỹ Phát triển nhà cung cấp các gói vay ưu đãi dành cho cán bộ, công chức và người lao động. Tuy nhiên, hạn mức vay tối đa 900 triệu đồng, lãi suất 4,7%/năm, bị đánh giá là chưa đủ hấp dẫn trong bối cảnh giá nhà liên tục tăng và nguồn cung NOXH hạn chế.
Thành phố cũng có Quỹ Đầu tư phát triển TP.HCM (HFIT) hỗ trợ vay vốn cho các dự án NOXH với mức vay lên tới 200 tỉ đồng/dự án, thời hạn không quá 7 năm. Mức lãi suất thấp hơn 1,5 – 2% so với thị trường, trong đó phần đầu tư công nghệ và thiết bị có thể được hỗ trợ tới 85%. Tuy vậy, thủ tục tiếp cận vẫn còn phức tạp, khiến một số doanh nghiệp ngại tham gia.
Đối với người mua, các gói vay hỗ trợ từ Quỹ Phát triển nhà hoặc Ngân hàng Chính sách xã hội cho phép vay tới 70 – 80% giá trị căn hộ, thời hạn tối đa từ 20 – 25 năm, lãi suất từ 3,2%/năm. Tuy nhiên, không phải ai cũng dễ dàng đáp ứng điều kiện để tiếp cận vốn.
Sở Xây dựng TP.HCM đang thúc đẩy cơ chế đặt hàng hoặc ký hợp đồng mua lại một phần căn hộ thương mại để làm nhà cho thuê dành cho cán bộ, công chức và người lao động. Mô hình này được kỳ vọng có thể giúp tăng nguồn cung trong ngắn hạn mà không cần chờ xây mới.
Đồng thời, Sở cũng kiến nghị thành lập Quỹ Phát triển Nhà ở Quốc gia nhằm bổ sung nguồn lực trung và dài hạn, hỗ trợ tốt hơn cho cả phía doanh nghiệp lẫn người dân có nhu cầu mua hoặc thuê NOXH.
Hiện tại, TP.HCM là địa phương có nhu cầu nhà ở xã hội rất lớn với hàng trăm ngàn người lao động, công chức, sinh viên và người thu nhập thấp đang tìm kiếm chỗ ở ổn định. Tuy nhiên, với tiến độ hiện nay, mục tiêu 199.000 căn đến năm 2025 là một thách thức không nhỏ.