Đề xuất bỏ án tử hình với 8 tội danh

Trong đó đáng chú ý là đề xuất bỏ hình phạt tử hình ở 8 trên 18 tội danh hiện hành, thay bằng tù chung thân không xét giảm án.

Theo Tờ trình do Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang trình bày, việc sửa đổi nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về thu hẹp hình phạt tử hình, phù hợp với xu hướng cải cách tư pháp và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hình sự. Dự thảo sửa đổi tổng cộng 52 điều, trong đó 18 điều liên quan đến việc giảm phạm vi áp dụng tử hình.

Cụ thể, 8 tội danh đề xuất bỏ hình phạt tử hình gồm:

1. Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân

2. Gián điệp

3. Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của Nhà nước

4. Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược

5. Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh

6. Vận chuyển trái phép chất ma túy

7. Tham ô tài sản

8. Nhận hối lộ

Các trường hợp này sẽ bị áp dụng hình phạt tù chung thân không xét giảm án, nhằm vẫn đảm bảo cách ly vĩnh viễn khỏi xã hội, đồng thời giảm nhẹ tác động tiêu cực của án tử hình.

Ngoài ra, dự thảo cũng bổ sung quy định không thi hành án tử hình đối với người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối, người nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn AIDS và có bệnh cơ hội đi kèm.

Tuy nhiên, đề xuất này vấp phải nhiều ý kiến trái chiều trong Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội. Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết có hai luồng quan điểm chính:

• Nhóm thứ nhất tán thành việc bỏ tử hình đối với 8 tội danh như đề xuất, coi đây là bước đi cần thiết trong cải cách hình sự.

• Nhóm thứ hai thận trọng, cho rằng cần cân nhắc kỹ từng tội danh vì tình hình tội phạm hiện nay vẫn rất phức tạp. Việc bỏ tử hình nếu không đánh giá kỹ sẽ làm giảm hiệu quả răn đe và gây kẽ hở pháp lý.

Đặc biệt, nhiều ý kiến đề nghị không bỏ án tử hình với các tội về tham nhũng như tham ô, nhận hối lộ trong bối cảnh Đảng và Nhà nước đang quyết liệt chống tham nhũng. Cũng có đề xuất giữ nguyên tử hình đối với tội vận chuyển trái phép chất ma túy, do nguy cơ Việt Nam trở thành điểm trung chuyển ma túy quốc tế nếu mất tính răn đe mạnh.

Bên cạnh đó, dự thảo còn đề xuất tăng gấp đôi mức phạt tiền đối với một số tội danh về môi trường, an toàn thực phẩm, ma túy… nhằm phù hợp với bối cảnh kinh tế - xã hội mới. Tuy nhiên, nhiều đại biểu yêu cầu cần làm rõ cơ sở đánh giá để điều chỉnh mức phạt, không chỉ dựa trên mức lương cơ sở mà còn phải tính đến lạm phát, sức mua, hiệu quả răn đe thực tế.

Dự thảo hiện đang trong quá trình lấy ý kiến Quốc hội và sẽ được tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện trước khi xem xét thông qua. Đây là bước đi quan trọng trong tiến trình hiện đại hóa hệ thống pháp luật hình sự Việt Nam, cân bằng giữa yêu cầu răn đe và nhân đạo trong thi hành án.