Tin tứcPhát biểu tại phiên họp, ông Mẫn nhấn mạnh việc sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân (TAND) lần này nhằm tinh gọn bộ máy, tăng hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên, bên cạnh việc làm rõ thẩm quyền của TAND khu vực, một vấn đề đáng quan tâm là xử lý tài sản, cơ sở vật chất sau sắp xếp.
Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng thực tế giai đoạn 1 của việc sáp nhập đơn vị hành chính, cho thấy nhiều trụ sở cũ bỏ hoang, chưa bán được, hoặc chưa đưa vào sử dụng. Ông cảnh báo nếu không có kế hoạch sử dụng chủ động thì sẽ tiếp tục xảy ra tình trạng “chỗ mới thì thiếu, chỗ cũ thì thừa”, dẫn đến lãng phí lớn.
Về nội dung luật, Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Tiến cho biết dự thảo lần này tiếp thu ý kiến đại biểu, quy định mô hình tòa án ba cấp: Tòa án Tối cao, cấp tỉnh và khu vực. Trong đó, các tòa khu vực sẽ thay thế gần 700 tòa cấp huyện hiện hành, rút gọn còn khoảng 355 tòa, nhưng nhiệm vụ và khối lượng công việc sẽ nhiều hơn. Đồng thời, thẩm quyền sẽ phân định lại rõ ràng giữa các cấp tòa để nâng cao hiệu quả xét xử.
Một điểm mới đáng chú ý là quy định về tòa án chuyên biệt thuộc các Trung tâm tài chính quốc tế. Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Quốc hội Hoàng Thanh Tùng, đây là vấn đề rất mới, chưa có tiền lệ và mang tính đặc thù cao. Các nội dung như sử dụng hệ thống thông luật, xét xử bằng tiếng Anh, mời thẩm phán quốc tế, hay tiêu chí bổ nhiệm đều rất khác biệt với hệ thống TAND hiện tại, nên cần luật riêng để điều chỉnh.
Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí khẳng định việc thành lập tòa chuyên biệt là cần thiết và mang tính chiến lược, đặc biệt với định hướng hình thành Trung tâm tài chính quốc tế ở TP.HCM và Đà Nẵng. Tuy nhiên, vì tính chất đặc thù, ông đề xuất nên có đạo luật riêng thay vì sửa các luật tố tụng hiện hành. Các tiêu chí như thẩm phán do bổ nhiệm hay thuê, ngôn ngữ xét xử, thủ tục tranh tụng đều cần nghiên cứu kỹ.
Ông Trí cũng nêu rõ hai biến động lớn của ngành tòa án trong đợt sửa luật này: Một là việc chuyển từ 693 tòa án huyện về 355 tòa khu vực, đòi hỏi phải tăng cường nhân lực, cả về số lượng và trình độ. Hai là thay đổi nhận thức về bố trí nhân sự – tới đây, việc thẩm phán cao cấp công tác tại tòa khu vực sẽ là điều bình thường, không còn bị giới hạn như trước.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn một lần nữa nhấn mạnh: quá trình tổ chức lại bộ máy tòa án và các cơ quan khác phải song hành với tính toán hợp lý về sử dụng cơ sở vật chất để tránh lãng phí – một vấn đề đang nổi cộm trong công cuộc tinh gọn hiện nay.
