Tin tứcTâm điểm của phiên họp là nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân (TAND), đặc biệt là làm rõ thẩm quyền của TAND khu vực – một cấp tòa mới được đề xuất nhằm tinh gọn bộ máy.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Quốc hội Hoàng Thanh Tùng, mô hình tổ chức tòa án theo ba cấp gồm TAND Tối cao, TAND cấp tỉnh và TAND khu vực đã được thống nhất. Dự thảo Luật xác định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của từng cấp, trong đó TAND khu vực thay thế cho hàng trăm TAND cấp huyện hiện nay. Chánh án TAND cấp tỉnh cũng sẽ được bổ sung thẩm quyền trả lời chất vấn của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh.
Về Tòa án chuyên biệt thuộc Trung tâm Tài chính quốc tế, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng đây là vấn đề mới, chưa có tiền lệ, nên chỉ đưa vào luật các nguyên tắc, định hướng cơ bản. Những nội dung chi tiết như ngôn ngữ tố tụng, thành phần xét xử, thẩm quyền, sẽ được TAND Tối cao tiếp tục nghiên cứu và trình Quốc hội sau.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, việc sửa luật lần này nhằm mục tiêu tinh gọn tổ chức, tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả. Do đó, cần làm rõ thẩm quyền của TAND khu vực để việc chuyển giao hồ sơ, nhiệm vụ giữa các cấp tòa được thông suốt, không ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, tổ chức. Đồng thời, phải tính toán kỹ việc sử dụng cơ sở vật chất hiện có, tránh tình trạng trụ sở cũ bỏ hoang trong khi nơi mới lại thiếu thốn.
Theo Chủ tịch Quốc hội, đội ngũ thẩm phán ở các địa phương cần được đào tạo, đầu tư bài bản để đáp ứng yêu cầu xét xử trong bối cảnh mới. Ông nhấn mạnh: “Cán bộ tòa án nếu có tâm, có tầm, có tài, có đức sẽ tạo được niềm tin cho người dân, doanh nghiệp.”
Phiên họp cũng xem xét dự thảo sửa đổi nhiều luật tố tụng như Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án. Về thẩm quyền của các tòa chuyên trách trong TAND khu vực và cấp tỉnh, các điều khoản sửa đổi đã được làm rõ để minh bạch phạm vi giải quyết.
Cụ thể, Tòa Dân sự thuộc TAND khu vực sẽ xét xử sơ thẩm các vụ án lao động. Tòa Sở hữu trí tuệ tại một số TAND khu vực sẽ xử sơ thẩm các vụ việc dân sự, thương mại liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ. Tòa Phá sản sẽ xử lý các yêu cầu phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã trong phạm vi lãnh thổ nhất định. Tòa Kinh tế thuộc TAND cấp tỉnh đảm nhận xét xử phúc thẩm các vụ việc sở hữu trí tuệ bị kháng cáo từ cấp khu vực.
Những quy định chi tiết về phạm vi lãnh thổ, tổ chức và hoạt động của các tòa chuyên trách sẽ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định sau, bảo đảm tính pháp lý và hiệu quả thực thi trong thực tiễn.
