Cá là thực phẩm giàu dinh dưỡng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, chuyên gia dinh dưỡng lưu ý rằng, ăn cá không đúng cách có thể tiềm ẩn rủi ro sức khỏe, thậm chí vô tình đưa kim loại nặng vào cơ thể.
Mỗi người nên biết cách chọn loại cá an toàn và áp dụng phương pháp chế biến phù hợp để vừa tận dụng tối đa giá trị dinh dưỡng, vừa hạn chế nguy cơ nhiễm độc, từ đó ăn cá một cách an toàn và có lợi nhất cho sức khỏe lâu dài.
Bộ phận nào của cá chứa nhiều kim loại nặng và độc tố nhất?
Trương Ngữ Hy, chuyên gia dinh dưỡng giàu kinh nghiệm người Đài Loan (Trung Quốc) cảnh báo rằng, mặc dù cá là thực phẩm giàu dinh dưỡng, nhưng một số bộ phận nhất định lại có nguy cơ tích tụ độc tố và kim loại nặng cao, cho nên mọi người cần lưu ý khi ăn:
1. Da cá: là nguồn collagen và axit béo không bão hòa tốt cho sức khỏe tim mạch, nhưng cũng là nơi tập trung nhiều kim loại nặng nhất, đặc biệt ở các loài cá biển lớn như cá ngừ, cá thu, cá kiếm, cá hồi biển.
2. Đầu cá: nơi chứa nhiều DHA, EPA và gelatin có lợi cho não bộ và khớp, nhưng vùng mang cá dễ tích tụ độc tố và ký sinh trùng, do đó cần làm sạch kỹ trước khi chế biến.
3. Nội tạng cá: có giá trị dinh dưỡng thấp, lại là “kho chứa” kim loại nặng, độc tố và ký sinh trùng nhiều nhất trong cơ thể cá, vì vậy không nên ăn để tránh rủi ro cho sức khỏe.
5 loại cá cần thận trọng khi ăn
1. Cá biển lớn săn mồi: như cá kiếm, cá ngừ và cá mập, dễ tích tụ hàm lượng thủy ngân và kim loại nặng cao. Do đó, phụ nữ mang thai và trẻ em nên hạn chế tối đa hoặc tránh ăn các loại cá này.
2. Cá chiên ở nhiệt độ cao: cá được chiên ngập dầu có thể chứa nhiều chất béo chuyển hóa, làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch.
3. Các món cá chế biến đậm vị: như cá kho, cá sốt chua ngọt…thường có hàm lượng natri cao vượt mức khuyến nghị, dễ gây phù nề và tăng huyết áp.
4. Cá biển nước sâu: mặc dù giàu axit béo omega-3, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm kim loại nặng. Mọi người nên ưu tiên chọn các loại cá kích thước nhỏ, có nguồn gốc rõ ràng như cá thu đao, cá saba.
5. Cá sống (sashimi): là món ăn nổi tiếng của Nhật Bản, ăn cá sống tiềm ẩn nguy cơ nhiễm ký sinh trùng và vi khuẩn gây bệnh; người suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai và trẻ em nên tránh ăn.
Bí quyết ăn cá an toàn
Chuyên gia dinh dưỡng Trương Ngữ Hy khuyến nghị rằng, khi chế biến cá hồi, nên lóc bỏ da trước khi áp chảo, cách này có thể giúp giảm khoảng 40% hàm lượng kim loại nặng. Nếu áp chảo rồi mới gỡ bỏ da thì chỉ giảm được khoảng 20%. Ngoài ra, nên ưu tiên chọn các loài cá kích thước nhỏ, chuỗi thức ăn ngắn như cá thu đao, cá saba, cá nục nhỏ… vì mức độ ô nhiễm kim loại nặng thường thấp hơn so với cá biển lớn.
Khi nấu canh cá, nên chần sơ cá trong nước sôi trước để loại bỏ mùi tanh và tạp chất. Về khâu chọn mua, tốt nhất nên chọn thủy sản có chứng nhận CAS (các tiêu chuẩn và chứng nhận nuôi trồng thủy sản bền vững) hoặc có hồ sơ truy xuất nguồn gốc, giúp đảm bảo nguồn gốc rõ ràng và an toàn hơn.
Chuyên gia Trương Ngữ Hy nhấn mạnh, ăn cá mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng cần biết cách lựa chọn, chế biến và ăn đúng cách để vừa tận dụng tối đa giá trị dinh dưỡng, vừa tránh biến dưỡng chất thành nguy cơ sức khỏe. Chỉ cần nắm vững những bí quyết này, mọi người có thể an tâm thưởng thức các món cá vừa ngon miệng vừa bổ dưỡng.
