Tin tứcBộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành quyết định công bố tri thức dân gian về khai thác, trồng và chế biến sâm Ngọc Linh ở huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là loại hình di sản thuộc nhóm tri thức dân gian, gắn liền với đời sống văn hóa và sản xuất của đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống tại khu vực núi Ngọc Linh.
Theo thông tin từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam, di sản này phân bố tại nhiều xã vùng cao của huyện Nam Trà My như Trà Linh, Trà Nam, Trà Cang, Trà Tập, Trà Dơn, Trà Leng, Trà Don và Trà Vinh. Chủ thể văn hóa là cộng đồng cư dân sinh sống tại các xã kể trên, trong đó nổi bật là đồng bào dân tộc Xơ Đăng – những người đã sớm biết đến và gìn giữ kỹ thuật khai thác loại cây quý này.
Sâm Ngọc Linh, hay còn được người dân địa phương gọi là “thuốc giấu”, từ lâu đã được xem là “thần dược” với tác dụng bồi bổ sức khỏe và hỗ trợ chữa bệnh. Loài cây thuốc quý này sinh trưởng trong các khu rừng nguyên sinh.
Tri thức về loài cây quý này không chỉ có giá trị văn hóa – lịch sử, mà còn thể hiện sự gắn bó mật thiết giữa con người và thiên nhiên vùng núi cao.
Việc trồng và chế biến sâm Ngọc Linh đã góp phần chuyển đổi phương thức sản xuất của người dân nơi đây – từ mô hình khai thác tự nhiên sang sản xuất tập trung, đầu tư thâm canh chuyên sâu, góp phần xóa đói giảm nghèo cho một bộ phận người dân huyện Nam Trà My.
Trải qua một quá trình thực hành lâu dài, hệ thống tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh được cộng đồng địa phương đúc kết nhiều kinh nghiệm quý báu, giúp hệ thống trở nên khá hoàn chỉnh.
Từ tháng 5/2024, UBND tỉnh Quảng Nam đã gửi đề xuất đến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhằm ghi nhận di sản tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Việc công nhận này không chỉ là sự ghi nhận về mặt giá trị văn hóa, mà còn tạo tiền đề quan trọng trong việc bảo tồn, phát huy và nhân rộng mô hình phát triển kinh tế gắn với bản sắc dân tộc.
Trong bối cảnh sâm Ngọc Linh ngày càng có giá trị kinh tế cao và được thị trường trong, ngoài nước quan tâm, việc bảo tồn tri thức dân gian gắn với nghề trồng sâm là nhiệm vụ cấp thiết, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững cho cả cộng đồng và tài nguyên quý hiếm của quốc gia.
