Tin tứcNgày 28/9, truyền thông Mỹ đưa tin chính quyền của ông Trump đã có buổi làm việc với Tòa án Tối cao Mỹ, đề nghị cơ quan này xem xét tính hợp hiến của sắc lệnh hành pháp liên quan đến vấn đề quyền công dân. Đây là lần thứ hai trong năm nay Nhà Trắng thúc đẩy nội dung này.
Hơn một thế kỷ qua, Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ được hiểu rằng những người sinh ra trên lãnh thổ Mỹ đương nhiên trở thành công dân Mỹ. Tuy nhiên, chính quyền của ông Trump cho rằng cách hiểu này là sai lầm và gây nhiều hệ lụy cho xã hội Mỹ, đặc biệt trong vấn đề nhập cư.
Ngày 20/1 năm nay, ngay sau khi nhậm chức, ông Trump đã ký sắc lệnh hành pháp có tên “Bảo vệ ý nghĩa và giá trị của quyền công dân Mỹ”. Nội dung sắc lệnh yêu cầu chính quyền liên bang không cấp giấy tờ công nhận quyền công dân cho trẻ em sinh ra tại Mỹ nếu cha mẹ cư trú bất hợp pháp hoặc chỉ có thị thực tạm thời.
Sắc lệnh này vấp phải phản ứng gay gắt. Các tòa án cấp dưới đã lập tức phản đối và ngăn chặn việc thi hành. Trước áp lực pháp lý, chính quyền Mỹ buộc phải tạm dừng. Tuy vậy, sau hơn nửa năm, ông Trump quyết định tiếp tục đưa vấn đề này trở lại chương trình nghị sự và đặt lên bàn Tòa án Tối cao.
Theo quy định, để vấn đề được đưa ra điều trần, cần ít nhất 4 thẩm phán của Tòa án Tối cao Mỹ cùng đồng thuận. Chính quyền của ông Trump tin rằng cơ quan này cuối cùng sẽ ủng hộ quan điểm của Nhà Trắng.
Nếu được thông qua, sắc lệnh sẽ thay đổi sâu sắc cách hiểu về Tu chính án thứ 14. Những trẻ em sinh ra tại Mỹ nhưng có cha mẹ nhập cư trái phép hoặc chỉ cư trú ngắn hạn sẽ không còn được tự động công nhận là công dân Mỹ.
Giới quan sát nhận định đây là một trong những chính sách gây tranh cãi nhất mà ông Trump kiên trì theo đuổi. Trong suốt chiến dịch tranh cử và cả khi đã trở lại Nhà Trắng, ông nhiều lần khẳng định quyết tâm xóa bỏ quy định “birthright citizenship” – quyền công dân theo nơi sinh, vốn tồn tại hơn 150 năm qua.
Vấn đề này không chỉ mang tính pháp lý mà còn chạm tới các vấn đề xã hội, nhân quyền và chính trị nội bộ Mỹ. Nếu Tòa án Tối cao đồng ý đưa ra xem xét và sau đó ủng hộ sắc lệnh, nước Mỹ có thể bước vào một trong những thay đổi lớn nhất về quy định quốc tịch kể từ sau khi Tu chính án thứ 14 được thông qua vào năm 1868.
Trong lúc chờ đợi quyết định từ Tòa án Tối cao, dư luận Mỹ tiếp tục chia rẽ sâu sắc. Một bộ phận cho rằng chính sách này cần thiết để ngăn chặn tình trạng lợi dụng sinh con trên đất Mỹ nhằm giành quyền công dân. Ngược lại, nhiều ý kiến cảnh báo điều này đi ngược lại giá trị nền tảng của nước Mỹ và có thể tạo ra làn sóng tranh chấp pháp lý, xã hội kéo dài.
