Tin tứcTòa án Tối cao Vương quốc Anh vừa ra phán quyết cho rằng việc chính phủ nước này cho phép xuất khẩu các bộ phận của máy bay chiến đấu F-35 cho Israel là hợp pháp, bất chấp những lo ngại trước đó về khả năng vi phạm luật nhân đạo quốc tế liên quan đến cuộc xung đột tại Dải Gaza.
Vụ việc xuất phát từ đơn kiện của tổ chức phi chính phủ Al-Haq – có trụ sở tại khu Bờ Tây bị chiếm đóng – nhằm phản đối quyết định của Bộ Kinh doanh và Thương mại Anh khi cho phép tiếp tục xuất khẩu các linh kiện máy bay F-35 cho Israel, dù trước đó đã đình chỉ một số giấy phép xuất khẩu vũ khí khác sang quốc gia này.
Tại phiên điều trần tháng trước, Al-Haq lập luận rằng việc tiếp tục xuất khẩu này vi phạm nghĩa vụ của Anh theo luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Geneva. Tổ chức này được một số nhóm nhân quyền quốc tế hậu thuẫn trong vụ kiện.
Tuy nhiên, trong phán quyết đưa ra ngày 30/6, hai thẩm phán Stephen Males và Karen Steyn đã bác bỏ lập luận của Al-Haq. Tòa cho rằng vấn đề không nằm ở việc Anh có nên xuất khẩu vũ khí cho Israel hay không, mà là liệu Tòa án có quyền can thiệp và yêu cầu Anh rút khỏi chương trình hợp tác quốc tế về F-35 hay không.
Theo các thẩm phán, chương trình F-35 là một phần quan trọng trong chiến lược quốc phòng của Anh cũng như an ninh toàn cầu. Tòa cho biết theo Hiến pháp Anh, vấn đề về quyền xuất khẩu vũ khí thuộc về nhánh hành pháp, vốn chịu trách nhiệm trước Quốc hội và cử tri, chứ không phải tòa án.
Chưa rõ Al-Haq có đệ đơn kháng cáo phán quyết này hay không.
Trước đó, Chính phủ Anh từng bày tỏ lo ngại rằng Israel chưa có cam kết rõ ràng về việc tuân thủ luật nhân đạo quốc tế, đặc biệt trong các vấn đề liên quan đến tiếp cận nhân đạo và việc đối xử với người bị giam giữ trong chiến dịch quân sự sau vụ tấn công của Hamas vào tháng 10/2023.
Tuy vậy, chính quyền Anh lập luận rằng việc đình chỉ xuất khẩu linh kiện F-35 có thể gây gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu của chương trình này, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh quốc tế và làm suy giảm lòng tin của các đối tác, đặc biệt là Mỹ và NATO.
Bộ Quốc phòng Anh nhấn mạnh rằng bất kỳ sự gián đoạn nào cũng có thể gây tổn hại đến quan hệ quốc phòng song phương và vai trò của Anh trong các liên minh chiến lược toàn cầu.
