Theo truyền thông Mỹ, robot Perseverance của NASA đã thu thập được mẫu đá trầm tích đỏ sẫm trong miệng hố Jezero, được đánh giá là bằng chứng rõ nét nhất từ trước tới nay về khả năng tồn tại sự sống vi sinh cổ xưa trên Sao Hỏa.
Mẫu đá, đặt tên Sapphire Canyon, được lấy vào tháng 7/2024 từ khối Cheyava Falls, hình thành khi miệng hố Jezero từng là một hồ nước cách đây 3,2–3,8 tỷ năm. Phân tích cho thấy nó chứa hai khoáng chất hiếm: vivianite (sắt và phospho) và greigite (sắt và lưu huỳnh). Trên Trái Đất, những khoáng chất này thường liên quan đến hoạt động vi sinh, khi vi khuẩn tiêu thụ chất hữu cơ trong bùn để tạo sản phẩm phụ.

Nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature do giáo sư Joel Hurowitz (Đại học Stony Brook) chủ trì cho biết mẫu đá cũng giàu carbon hữu cơ, lưu huỳnh, phospho và sắt oxy hóa – nguồn năng lượng lý tưởng cho vi sinh vật. Ông nhận định: “Đây có thể là dấu hiệu sinh học tiềm tàng rõ ràng nhất mà chúng ta từng phát hiện trên Sao Hỏa.”
NASA công bố hình ảnh mẫu đá có màu đỏ gỉ, xuất hiện các vòng tròn giống da báo và vệt đen như hạt anh túc. Theo quyền Giám đốc NASA Sean Duffy, các nhà khoa học đã phân tích dữ liệu suốt một năm và không tìm thấy lời giải thích nào hợp lý hơn giả thuyết về sự sống.
Tuy vậy, phụ trách Ban Khoa học NASA Nicky Fox nhấn mạnh: “Đây không phải là sự sống, mà chỉ là dấu hiệu có thể liên quan đến sự sống.”
Các chuyên gia lưu ý những phản ứng hóa học tương tự vẫn có thể xảy ra mà không cần đến yếu tố sinh học, và dữ liệu của robot chưa đủ để loại trừ khả năng này. Do đó, việc đưa mẫu Sapphire Canyon về Trái Đất để phân tích sâu hơn được coi là cần thiết.
Tuy nhiên, kế hoạch “Mars Sample Return” – chương trình đưa mẫu đá Sao Hỏa về Trái Đất – hiện gặp nguy cơ bị hủy do đề xuất ngân sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump. NASA cho biết đang nghiên cứu các phương án thay thế, bao gồm phân tích trực tiếp ngay trên Sao Hỏa hoặc tìm giải pháp công nghệ nhanh hơn để mang mẫu về Trái Đất.
Phát hiện mới này một lần nữa làm dấy lên hy vọng rằng Sao Hỏa từng là môi trường có thể nuôi dưỡng sự sống, đồng thời mở ra những hướng đi mới cho các sứ mệnh không gian trong tương lai.