Tin tứcNgày 24/10, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) thông báo khởi động một cuộc điều tra thuế quan mới theo Mục 301 của Đạo luật Thương mại 1974 nhắm vào việc Trung Quốc “dường như không tuân thủ” Thỏa thuận thương mại Giai đoạn một ký dưới thời Tổng thống Donald Trump vào tháng 1/2020.
Thỏa thuận Giai đoạn một năm 2020 được thiết kế nhằm hạ nhiệt cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.
Theo thỏa thuận, Bắc Kinh cam kết gia tăng mua nông sản, hàng công nghiệp, năng lượng và dịch vụ của Mỹ thêm 200 tỉ USD mỗi năm trong ít nhất hai năm, đồng thời điều chỉnh chính sách về bảo vệ sở hữu trí tuệ, chấm dứt ép buộc chuyển giao công nghệ và cải thiện tiếp cận trong các lĩnh vực nông nghiệp, dịch vụ tài chính.
Trung Quốc không đạt các mục tiêu mua hàng đã đặt ra, viện dẫn bối cảnh đại dịch COVID-19 bùng phát ngay sau thời điểm ký kết làm gián đoạn thương mại toàn cầu.
Trong thông báo ngày 24/10, USTR cho rằng Bắc Kinh cũng chưa thực hiện đầy đủ các cam kết chính sách cốt lõi liên quan sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ bắt buộc, nông nghiệp và dịch vụ tài chính những vấn đề từng khiến Washington áp thuế mạnh tay trong giai đoạn leo thang thương mại trước đây.
Cơ quan này khẳng định cuộc điều tra mới sẽ rà soát mức độ thực thi của Trung Quốc đối với các nghĩa vụ trong thỏa thuận, đồng thời mở kênh lấy ý kiến công chúng từ 31/10 đến 1/12 và dự kiến tổ chức điều trần vào ngày 16/12 để thu thập thêm dữ liệu và quan điểm từ các bên liên quan.
Phản ứng từ Bắc Kinh đến ngay sau đó. Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố kiên quyết phản đối, cho rằng Mỹ đưa ra “cáo buộc sai sự thật” và tiếp tục leo thang gây sức ép kinh tế cũng như các hình thức đối đầu khác.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ khẳng định nước này đã nghiêm túc thực hiện các nghĩa vụ theo thỏa thuận và nhấn mạnh nỗ lực của Trung Quốc mang lại lợi ích cho nhà đầu tư toàn cầu bao gồm doanh nghiệp Mỹ.
Ở Washington, Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer nêu mục tiêu của cuộc điều tra là buộc Trung Quốc tuân thủ cam kết, bảo vệ nông dân, công nhân và nhà sáng tạo Mỹ, đồng thời hướng tới một quan hệ thương mại “công bằng hơn” vì lợi ích người dân Mỹ.
Về mặt chiến thuật, các nhà quan sát nhận định động thái theo Mục 301 không chỉ phục vụ mục tiêu thương mại ngắn hạn mà còn có thể giúp củng cố cơ sở pháp lý nếu chính quyền Trump muốn khôi phục hoặc gia tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc trong trường hợp Tòa án Tối cao Mỹ dự kiến xem xét ngày 5/11 tuyên vô hiệu các mức thuế dựa trên Đạo luật Quyền hạn kinh tế khẩn cấp quốc tế (IEEPA).
