Chính phủ Mỹ đóng cửa sang tuần thứ 5, ACA trở thành điểm nghẽn then chốt

Đợt đóng cửa chính phủ liên bang lâu thứ hai trong lịch sử Mỹ nhiều khả năng còn kéo dài ít nhất tới hết cuối tuần này khi Thượng viện tạm nghỉ đến tuần sau.

Trước đó mộ ngày, các thượng nghị sĩ rời Điện Capitol mà không thông qua được dự luật chi trả lương cho các nhóm nhân sự thiết yếu như quân nhân hay lực lượng thực thi nhập cư, trong bối cảnh bế tắc ngân sách chưa có lối ra. Hệ quả trực tiếp: nhiều nhân viên liên bang chuẩn bị bước vào kỳ lương đầu tiên không đủ hoặc thậm chí “trắng” lương tùy cơ quan công tác.

Bước sang ngày thứ 24, cuộc khủng hoảng kéo dài buộc Quốc hội phải tính tới các gói tài trợ tạm thời dài hơi hơn để tranh thủ thời gian hoàn tất đàm phán chi tiêu cho cả năm tài khóa ở nhiều bộ, ngành.

Triển vọng ngắn hạn không sáng sủa. Tổng thống Trump thừa nhận ông không chắc bế tắc có thể được giải quyết trước khi ông kết thúc hành trình qua Malaysia, Nhật Bản và Hàn Quốc vào ngày 30/10.

chinh-phu-my-dong-cua-nha-quoc-hoi-my
Tòa nhà Quốc hội Mỹ tại Washington, D.C. - Ảnh: THX

Trong lúc Chính phủ gần như chắc chắn bước sang tuần thứ 5 phải “đóng cửa”, hệ quả lan rộng đã chạm tới chính những người làm nhiệm vụ bảo vệ Quốc hội. Chủ tịch Công đoàn Cảnh sát Điện Capitol, ông Gus Papathanasiou, cho biết các đồng nghiệp đã sang kỳ trả lương thứ hai mà không nhận được tiền, sức ép tài chính vì thế “đè nặng từng ngày”.

Hạ viện trước đó đã thông qua một dự luật duy trì ngân sách đến 21/11 với kỳ vọng thêm 7 tuần sẽ đủ để thông qua các đạo luật chi tiêu thường niên. Nhưng khi một nửa quãng thời gian đó đã trôi qua mà dự luật tạm thời vẫn tắc ở Thượng viện, các nghị sĩ bắt đầu tính tới các phương án khác hoặc mở lại chính phủ đến tháng 12 hoặc “đá quả bóng” sang đầu năm tới.

Trớ trêu là ngay giữa bối cảnh ngặt nghèo, Hạ viện cũng được thông báo kéo dài kỳ nghỉ thêm một tuần; cơ quan này chỉ họp lại nếu Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đổi ý và gửi thông báo triệu tập trước 48 giờ.

Mấu chốt tranh cãi vẫn là chính sách y tế. Trong ngày thứ 24 của đợt đóng cửa, các thượng nghị sĩ Dân chủ đã 12 lần chặn dự luật tạm thời do phía Cộng hòa đề xuất vốn chỉ duy trì mức chi hiện tại.

Đảng Dân chủ yêu cầu bất kỳ dự luật mở lại chính phủ nào cũng phải gia hạn trợ cấp theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng (ACA/Obamacare) và bãi bỏ phần cắt giảm ngân sách Medicaid được phe Cộng hòa thông qua hồi mùa Hè.

Phía Cộng hòa từ chối đàm phán về y tế trước khi mở cửa lại bộ máy cho rằng đây là vấn đề cần bàn sau.

Ngày 1/11 được đảng Dân chủ coi là “mốc đỏ” vì là thời điểm bắt đầu đăng ký ACA cho năm 2026 khi hàng triệu người Mỹ tìm kế hoạch bảo hiểm mới.

Theo tổ chức nghiên cứu KFF, nếu trợ cấp không được gia hạn trước tháng 11, phí bảo hiểm có thể tăng gấp đôi với hàng triệu người tham gia, tạo ra cú sốc giá ngay trước mùa mua sắm cuối năm. Sức ép này cộng hưởng với lạm phát tháng 9-2025 tăng 3% so với cùng kỳ (nhích từ 2,9% của tháng 8), cho thấy mặt bằng giá vẫn dai dẳng trong khi thị trường lao động hạ nhiệt.

Bình luận