Tin tứcTheo các nhà nghiên cứu tại Đại học California (UCSF), những phân tử protein đặc biệt trong dịch tủy sống có thể đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện sớm chứng sa sút trí tuệ ở người trung niên, đặc biệt là chứng sa sút trí tuệ thuỳ trán – thái dương (FTD).
Bệnh FTD, dạng phổ biến nhất của chứng sa sút trí tuệ, xảy ra do tổn thương ở các thuỳ trán hoặc thuỳ thái dương của não và thường xuất hiện ở người trẻ hơn so với các dạng sa sút trí tuệ khác. FTD phổ biến nhất trong độ tuổi từ 45 đến 65.
Ở Việt Nam, theo ước tính có khoảng 500.000 người mắc bệnh sa sút trí tuệ. - Ảnh: Getty Images.
Nghiên cứu, do Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) tài trợ, vừa được công bố trên tạp chí Nature Aging ngày 16/05.
Trong nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã phân tích hơn 4.000 loại protein trong dịch tủy sống của 116 bệnh nhân FTD có yếu tố di truyền và so sánh các mẫu protein này với 39 người thân khỏe mạnh của họ.
Các trường hợp FTD không do di truyền hiện vẫn chỉ có thể xác định được sau khi bệnh nhân qua đời và não được khám nghiệm.
Kết quả cho thấy, những người mắc bệnh FTD có dấu hiệu rối loạn điều hòa RNA, yếu tố kiểm soát cách các gen biểu hiện trong não bộ. Ngoài ra, các dấu hiệu còn cho thấy sự bất thường trong các kết nối thần kinh của não bộ.
Những phát hiện này chỉ ra rằng, các protein nêu trên có thể là những dấu ấn sinh học đặc hiệu đầu tiên giúp nhận diện sớm bệnh FTD ở người trung niên.
Tiến sĩ Rowan Saloner, chuyên gia tại Trung tâm Trí nhớ và Lão hóa thuộc UCSF, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết, việc phát hiện FTD từ giai đoạn sớm, như thông qua các protein vừa được xác định, sẽ giúp bệnh nhân tiếp cận các nguồn lực, tham gia các thử nghiệm lâm sàng phù hợp và mở ra các phương pháp điều trị cá nhân hóa.
Ông Saloner nhận định, FTD khiến nhiều người mất đi khả năng tự chủ khi họ vẫn đang ở độ tuổi sung sức. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có phương pháp chẩn đoán chắc chắn căn bệnh này trên bệnh nhân còn sống, khác với các dạng sa sút trí tuệ khác như Alzheimer.
Thông thường, chứng sa sút trí tuệ chủ yếu ảnh hưởng đến người cao tuổi và việc nhận diện bệnh ở người trung niên là rất khó khăn. Đặc biệt, FTD dễ bị nhầm lẫn với bệnh trầm cảm, tâm thần phân liệt hoặc bệnh Parkinson. Các yếu tố như sức khỏe chuyển hóa kém cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu gần đây đã mang đến tín hiệu tích cực khi cho thấy vắc-xin phòng bệnh zona (giời leo) có thể giúp giảm nguy cơ sa sút trí tuệ.
