Dù nhiều vụ bị phát hiện, xử lý nghiêm, tình trạng này vẫn tiếp diễn với thủ đoạn ngày càng tinh vi, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đời sống người dân và làm mất niềm tin vào thị trường.
Năm 2014, vụ án thuốc ung thư giả tại Công ty VN Pharma khiến dư luận rúng động. Nhiều cựu lãnh đạo ngành dược, trong đó có ông Trương Quốc Cường — nguyên thứ trưởng Bộ Y tế — bị đưa ra xét xử. Dù các cơ quan chức năng liên tục mở nhiều đợt kiểm tra, hàng năm vẫn phát hiện, truy tố hàng loạt vụ sản xuất, buôn bán thuốc giả, tân dược kém chất lượng.

Gần đây, TAND TPHCM xử phạt 11 bị cáo vì sản xuất, buôn bán thuốc giả, trong đó có thuốc giun, thuốc trị viêm âm đạo. TAND cấp cao tại Hà Nội cũng tuyên án một dược sĩ từng tốt nghiệp Đại học Dược Hà Nội, vì làm giả nhiều loại tân dược và giấy tờ, bán vào bệnh viện để hưởng hoa hồng.
Không dừng lại ở thuốc, mặt hàng sữa cũng là mục tiêu của nhiều đối tượng làm giả. Tháng 7/2021, Nguyễn Trung V. tự lập công thức, phối trộn nguyên liệu để sản xuất hơn 27.000 sản phẩm dinh dưỡng và thực phẩm dành cho chế độ ăn đặc biệt. Khi bị kiểm tra, các mẫu sản phẩm đều không đạt chỉ tiêu chất lượng như công bố, tổng trị giá hàng giả lên tới 4,4 tỉ đồng.
Ngay cả những thực phẩm quen thuộc như bột ngọt, hạt nêm, nước mắm cũng bị làm giả trắng trợn. Năm 2022, ở Đồng Nai, một đối tượng bị xử lý hình sự vì bán hàng chục gói bột ngọt, hạt nêm giả các thương hiệu nổi tiếng và sản xuất 79 chai nước mắm giả bằng cách pha nước muối, tương ớt với nhau.
Giá cà phê tăng cao năm 2023 khiến nhiều người tìm cách trục lợi. Tại Đắk Lắk, một đối tượng dùng đậu nành rang tẩm hương vị cà phê, đóng gói nhái thương hiệu cà phê chồn nổi tiếng rồi bán kiếm lời. Chỉ trong hơn một tháng, người này bán ra 219 gói giả, tương đương hơn 100 triệu đồng hàng thật.
Không chỉ thực phẩm, cây giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật cũng là lĩnh vực bị làm giả tràn lan. Tháng 2/2024, một đối tượng lập trang Facebook giả danh trung tâm giống cây trồng tỉnh Kon Tum, rao bán giống sâm Ngọc Linh nhưng thực chất là cây tam thất. Khi bị phát hiện, số cây giả này có giá trị tương đương gần 100 triệu đồng nếu là hàng thật.
Trường hợp khác, từ tháng 4/2022 đến tháng 5/2023, hai người đàn ông ở Yên Bái buôn bán 1.740 chai thuốc bảo vệ thực vật giả, tổng trị giá gần 300 triệu đồng. Tòa án đã tuyên phạt các bị cáo số tiền hàng trăm triệu đồng.
Trả lời TTO, luật sư Lê Văn Hoan (Đoàn luật sư TPHCM) nhận định, Bộ luật Hình sự đã quy định bốn tội danh liên quan đến hàng giả với mức án cao nhất lên đến tử hình cho tội sản xuất, buôn bán thuốc chữa bệnh giả. Tuy vậy, tình trạng vi phạm vẫn tiếp diễn nhiều năm qua do cơ chế kiểm tra, giám sát chưa thật sự chặt chẽ. Các vụ việc bị phát hiện chủ yếu nhờ phản ánh của người dân hoặc kiểm tra đột xuất.
Ông Hoan cho rằng cần siết chặt quản lý, tăng cường thanh kiểm tra định kỳ, xử lý nghiêm những cá nhân, tổ chức vi phạm, đồng thời điều chỉnh chế tài theo hướng giảm định lượng xử lý và nâng mức phạt bổ sung để đủ sức răn đe, hạn chế tình trạng hàng giả, hàng nhái đang diễn biến phức tạp như hiện nay.