TPHCM - Đã có 5 doanh nghiệp và tổ chức được cấp phép bay thử phương tiện bay không người lái

Tại Hội nghị kỳ thứ 265 của Hệ thống Đối thoại Doanh nghiệp - Chính quyền Thành phố, ông Nguyễn Mộng Giang, Phó trưởng phòng – Phòng Phát triển khoa học công nghệ, Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM cho biết, hiện thành phố đã có 5 doanh nghiệp và tổ chức được Cục tác chiến cấp phép bay thử phương tiện bay không người lái tại Khu công nghệ cao, trên cơ sở Nghị quyết 20/2024/NQ-HĐND TPHCM. 

Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM thông tin cụ thể, tại kỳ họp thứ 19, Hội đồng Nhân dân TPHCM khóa X đã biểu quyết thông qua Nghị quyết 20/2024/NQ-HĐND, quy định các tiêu chí, lĩnh vực, nội dung hỗ trợ thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới trong phạm vi Khu Công nghệ cao (Khu CNC) và Khu Công viên phần mềm Quang Trung (QTSC). Đây không chỉ là công cụ pháp lý mà còn là cam kết mạnh mẽ của chính quyền Thành phố trong việc tạo lập môi trường thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nhất là ở những lĩnh vực có tính rủi ro cao nhưng tiềm năng lớn như phương tiện bay không người lái (UAV) và xe tự hành. Nghị quyết xác định rõ phạm vi điều chỉnh là: hoạt động thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới tại Khu CNC và QTSC, tập trung vào hai lĩnh vực trọng điểm là UAV và xe tự hành. Đây là hai loại hình công nghệ đang được xem là hạt nhân trong chiến lược phát triển đô thị thông minh, logistics hiện đại và quốc phòng dân sự. Việc “thử nghiệm có kiểm soát” được thiết kế như một cơ chế sandbox – tức là các giải pháp công nghệ sẽ được triển khai thử nghiệm trong phạm vi giới hạn, dưới sự giám sát chặt chẽ của cơ quan chức năng. Quá trình này không chỉ đảm bảo tính an toàn, mà còn cho phép đánh giá nhanh hiệu quả ứng dụng trước khi nhân rộng.

Một trong những điểm nổi bật của Nghị quyết 20 là việc thiết kế các tiêu chí tham gia thử nghiệm với yêu cầu rõ ràng về năng lực pháp lý, kỹ thuật, tài chính và nhân lực. Các tổ chức, doanh nghiệp muốn thử nghiệm cần nộp hồ sơ kèm thuyết minh kỹ thuật, báo cáo rủi ro và cam kết tuân thủ quy định. Quá trình xét duyệt sẽ được tiến hành bởi các đơn vị đầu mối như Ban Quản lý Khu CNC hoặc Công ty QTSC, phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ và các cơ quan chuyên môn khác. Không dừng lại ở việc cho phép thử nghiệm, Thành phố còn xây dựng lộ trình giám sát định kỳ, yêu cầu báo cáo kết quả sau mỗi đợt thử nghiệm và đặc biệt là quyền can thiệp dừng thử nghiệm nếu phát sinh rủi ro vượt tầm kiểm soát. Trong suốt quá trình này, đơn vị thử nghiệm phải lưu trữ đầy đủ dữ liệu (hộp đen), thực hiện báo cáo kỹ thuật, đảm bảo khả năng truy xuất và chịu trách nhiệm nếu vi phạm tiêu chuẩn an toàn hoặc pháp luật. Mô hình kiểm soát chặt chẽ nhưng cởi mở này đã được các chuyên gia đánh giá cao, giúp giảm thiểu rủi ro cho cộng đồng, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn nghiên cứu, thử nghiệm mà không sợ vướng rào cản hành chính hay pháp lý không rõ ràng. 

Ông Nguyễn Mộng Giang, Phó trưởng phòng – Phòng Phát triển khoa học công nghệ, Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh cho biết thêm, ngoài cơ sở vật chất, Thành phố cam kết hỗ trợ cấp phép nhanh chóng, hỗ trợ đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp và nhãn hiệu, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ – đây là yếu tố then chốt để thu hút các doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. UBND thành phố cũng đã ban hành Nghị quyết số 412, quy định lĩnh vực ưu tiên, tiêu chí, điều kiện, nội dung và mức hỗ trợ các dự án từ 40 triệu đồng đến 400 triệu đồng/dự án, ở các giai đoạn: tiền ươm tạo, ươm tạo và tăng tốc. Cùng với đó, ngày 01/10/2025, Luật Khoa học công nghệ có hiệu lực. Trong đó, từ điều 21 đến điều 23 có quy định về việc thử nghiệm, kiểm soát công nghệ, quy trình giải pháp sản phẩm dịch vụ, mô hình kinh doanh mới… Ngành chức năng đang chờ nghị định hướng dẫn để triển khai Luật vào cuộc sống, tạo điều kiện.

Nếu các dự án thử nghiệm có hiệu quả, Sở Khoa học công nghệ thành phố Hồ Chí Minh sẽ kiến nghị UBND thành phố trình Hội đồng nhân dân mở rộng thử nghiệm thêm nhiều lĩnh vực khác.  Trong một giai đoạn phát triển mà công nghệ là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh, TP.HCM đang tự tin tiến bước với vai trò là “vườn ươm” quốc gia cho các giải pháp đột phá. Nghị quyết 20, cùng các chính sách đi kèm, chính là nền móng cho một hành trình như thế – nơi mà đổi mới sáng tạo không chỉ được khuyến khích bằng lời nói, mà còn được cụ thể hóa bằng thể chế, hành lang pháp lý và môi trường thử nghiệm thực tiễn.