Tin tứcSự cố xảy ra trong bối cảnh MAVEN vẫn được xem là một trong những trụ cột quan trọng của chương trình nghiên cứu hành tinh đỏ.
Theo thông tin từ NASA, MAVEN hoạt động ổn định trước thời điểm mất tín hiệu. Khi quỹ đạo đưa tàu vượt ra sau Sao Hỏa, kết nối với các trạm của Mạng lưới Không gian sâu bị gián đoạn như thường lệ. Tuy nhiên, sau khi MAVEN tái xuất hiện vào ngày 9/12, tín hiệu dự kiến phục hồi đã không quay trở lại. Đến nay, mọi nỗ lực liên hệ vẫn chưa đạt kết quả.
NASA cho biết đội ngũ kỹ thuật đang đánh giá tình hình. Cơ quan vũ trụ Mỹ đăng tải trên trang chủ rằng họ sẽ công bố thông tin ngay khi có cập nhật mới. Việc mất liên lạc kéo dài khiến các nhà khoa học chưa thể xác định điều gì đã xảy ra trong thời gian MAVEN bị che khuất bởi hành tinh đỏ.
MAVEN được phóng tháng 11/2013 và bước vào quỹ đạo Sao Hỏa tháng 9/2014. Nhiệm vụ của tàu tập trung vào việc nghiên cứu tầng khí quyển trên và tầng ion của hành tinh này, nhằm làm rõ quá trình các phân tử khí thoát ra ngoài không gian dưới tác động của Mặt Trời và gió Mặt Trời. Đây được xem là chìa khóa để giải thích lý do Sao Hỏa đánh mất khí quyển, cũng như sự biến đổi khí hậu theo thời gian.
Kết quả từ MAVEN giúp các nhà khoa học tái hiện bức tranh về hành tinh từng có nước lỏng, sông ngòi và có thể duy trì sự sống. Dựa trên nhiều dữ liệu khảo sát, NASA nhận định khoảng 3 tỷ năm trước, khí quyển Sao Hỏa suy yếu mạnh, nước bốc hơi và thất thoát, để lại một hành tinh sa mạc khô lạnh như hiện nay. Nhận định này góp phần lý giải khả năng sự sống từng tồn tại rồi biến mất cùng sự thay đổi môi trường.
Ngoài nhiệm vụ khoa học, MAVEN đóng vai trò cầu nối liên lạc giữa Trái Đất và các robot đang hoạt động trên bề mặt hành tinh đỏ như Curiosity và Perseverance. Khi một tàu quỹ đạo gặp trục trặc, việc truyền tín hiệu sẽ bị ảnh hưởng, dù NASA vẫn còn nhiều tàu khác trong mạng lưới. MAVEN vẫn là mắt xích quan trọng do khả năng hỗ trợ truyền tải ổn định.
Từ khi đi vào hoạt động, MAVEN đã gửi về Trái Đất lượng dữ liệu lớn giúp giải thích quá trình thoát khí, cấu trúc tầng ion và sự tương tác giữa Sao Hỏa với bức xạ Mặt Trời. Các thông tin này đóng góp quan trọng cho mục tiêu dài hạn là đánh giá khả năng sinh sống và sự tiến hóa khí hậu của hành tinh.
Sự cố mất liên lạc lần này chưa được đánh giá là nghiêm trọng cho đến khi NASA tìm được nguyên nhân. Tàu vẫn nằm trong quỹ đạo ổn định và không ghi nhận báo động trước thời điểm tín hiệu bị gián đoạn. Trường hợp các tàu quỹ đạo mất liên lạc tạm thời không phải hiếm khi hành tinh cản trở đường truyền. Vấn đề đáng chú ý là việc kết nối không được khôi phục dù MAVEN đã trở lại vùng quan sát của trạm mặt đất.
Cơ quan vũ trụ Mỹ vẫn giữ quan điểm thận trọng. Trong thời gian chờ đánh giá kỹ thuật, các nhà khoa học hy vọng MAVEN sớm gửi trở lại tín hiệu, tiếp tục nhiệm vụ nghiên cứu lịch sử khí quyển và hỗ trợ các robot tìm kiếm dấu vết sự sống trên hành tinh đỏ.
Khi nguyên nhân chưa được xác định, MAVEN trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng nghiên cứu không gian. Tàu được xem là công cụ quan trọng trong hành trình hiểu rõ quá khứ của Sao Hỏa và mở rộng kiến thức về khả năng tồn tại sự sống trong hệ Mặt Trời. NASA dự kiến cập nhật thông tin mới nhất ngay khi quá trình điều tra có tiến triển.
