Chiếc còi đặc biệt này được làm từ xương ngón chân bò, được khai quật tại di chỉ khảo cổ tại Akhenaten (ngày nay là Amarna), kinh đô Ai cập cổ đại thuộc Vương triều thứ 18 ở miền trung Ai Cập, có niên đại từ năm 1350-1330 trước Công nguyên.
Mặc dù hoạt động khai quật tại khu vực này đã được tiến hành từ những năm 1970, nhưng các đợt khảo cổ gần đây đã phát hiện thêm 2 khu định cư biệt lập thuộc vương triều này. Các khu định cư này có thể từng là nơi ở của những người thợ cắt đá và công nhân xây dựng các lăng mộ hoàng gia gần đó.
Theo các nhà nghiên cứu, những khu vực này và các tuyến đường bộ phức tạp kết nối nhau dường như được kiểm soát nghiêm ngặt. Tại một trong những con đường này, họ đã tìm thấy tòa nhà có thể từng là nơi chứa đồ hoặc chỗ nghỉ của lính gác và một chiếc xương ngón chân bò cổ đại bị đục lỗ.

Chiếc còi xương bò được lính canh Ai Cập cổ đại sử dụng. - Ảnh: Independent.
Các nhà khảo cổ nhận định, hiện vật này phù hợp với giả thuyết rằng cộng đồng này bị giám sát chặt chẽ do nằm gần lăng mộ hoàng gia và có khả năng liên quan trực tiếp đến việc xây dựng các lăng mộ.
Trong khi nhiều nền văn hóa cổ đại trên khắp thế giới từng sử dụng xương bò để chế tác đồ trang sức hoặc quân cờ cho trò chơi, chiếc xương tìm thấy tại tòa nhà của lính gác lại không giống với bất kỳ loại hình nào trong số đó.
Quá trình thử nghiệm tái tạo hiện vật cho thấy, chiếc xương này có thể được sử dụng như một chiêc còi, có khả năng phát ra âm thanh chói tai có thể vang xa.
Các nhà khảo cổ cho rằng, chiếc còi này được dùng để phát tín hiệu hoặc cảnh báo cho những người lính gác khác, đồng thời cho biết phát hiện này đã bổ sung thêm hiểu biết về “bối cảnh âm thanh” của Ai Cập cổ đại.
Mặc dù có nhiều nghiên cứu trước đây về lăng mộ, tranh vẽ và các tác phẩm cổ đại đã tiết lộ các nhạc cụ phổ biến của thời kỳ này, đây có thể là phát hiện đầu tiên về một chiếc còi thuộc niên đại đó, mở ra tiềm năng nghiên cứu sâu hơn về công nghệ chế tác bằng xương ở Ai Cập cổ đại.
Tuy vậy, công dụng chính xác của hiện vật vẫn chưa thể khẳng định, do phần lớn các văn bản cổ xưa từ Ai Cập đều tập trung miêu tả đời sống hoàng gia và giới quý tộc, trong khi sinh hoạt hàng ngày của tầng lớp bình dân ít được ghi chép và công bố.
Các nhà khoa học cho rằng, mặc dù nền văn minh Ai Cập cổ đại thời Pharaoh đã thu hút giới học thuật trong hơn 200 năm qua, nhưng vẫn có rất ít nghiên cứu chuyên sâu về quá trình sản xuất, sử dụng và sự đa dạng của các hiện vật bằng xương do nền văn hóa bí ẩn này vẫn chưa được chú trọng.