Tin tứcMột trong những phát hiện động vật học gây chú ý nhất thế giới cuối năm 2023 vừa được công bố: loài thú lông nhím mỏ dài Attenborough, sinh vật được coi là quý hiếm bậc nhất hành tinh và đã “biệt tích” suốt hơn 60 năm qua, bất ngờ xuất hiện trở lại ở dãy núi Cyclops, tỉnh Papua, Indonesia. Thông tin này nhanh chóng thu hút sự quan tâm của giới khoa học quốc tế, khi loài vật tưởng chừng tuyệt chủng này bất ngờ tái hiện trong tự nhiên.
Cuộc thám hiểm do nhóm các nhà sinh vật học thuộc Đại học Oxford thực hiện trong suốt 4 tuần tại vùng rừng núi Cyclops — một khu vực hiểm trở và hầu như chưa có dấu chân người. Họ đã lắp đặt hơn 80 bẫy ảnh tại các vị trí chiến lược nhằm tìm kiếm dấu vết các loài động vật quý hiếm.
Đúng vào ngày cuối cùng trước khi rời núi, nhà sinh vật học James Kempton đã không giấu được sự xúc động khi phát hiện hình ảnh một sinh vật nhỏ với chiếc mỏ dài đặc trưng đang băng qua bụi rậm trong dữ liệu từ một chiếc bẫy ảnh. “Tôi hét lên và ôm chầm lấy đồng nghiệp. Chúng tôi cuối cùng cũng tìm thấy sinh vật này, sau hơn 60 năm không một ai từng nhìn thấy nó ngoài tự nhiên,” Kempton chia sẻ.
Loài thú lông nhím mỏ dài Attenborough có ngoại hình rất đặc biệt. Cơ thể chúng được bao phủ bởi lớp lông và gai nhọn như nhím, mõm dài và nhọn giống loài thú ăn kiến, còn chân lại khỏe và móng vuốt sắc như chuột chũi — giúp chúng dễ dàng đào hang hoặc bới đất tìm thức ăn.
Khi trưởng thành, cá thể loài này thường nặng từ 5 đến 10 kg, với con đực lớn hơn con cái. Thức ăn chủ yếu của chúng là giun đất, ấu trùng côn trùng, kiến và mối.
Đặc biệt, dù là động vật có vú, thú lông nhím mỏ dài lại đẻ trứng thay vì sinh con. Trứng được ấp trong một chiếc túi đặc biệt ở bụng mẹ cho đến khi nở. Con non sau đó tiếp tục được giữ trong túi khoảng 8 tuần để phát triển gai và bú sữa tiết ra từ các tuyến sữa dưới bụng mẹ. Đây là cơ chế sinh sản hết sức đặc biệt, hiếm gặp ở động vật có vú.
Loài thú lông nhím mỏ dài Attenborough từng được ghi nhận duy nhất vào năm 1961 bởi một nhà khoa học Hà Lan. Kể từ đó, không còn bất cứ tài liệu hay bằng chứng nào cho thấy sự tồn tại của loài này trong tự nhiên, khiến giới sinh học tin rằng chúng đã tuyệt chủng.
Dù vậy, với người dân bản địa ở các làng Yongsu Sapari, vùng Papua, loài thú này vẫn hiện diện trong truyền thuyết dân gian và văn hóa cộng đồng. Theo lời kể, thú lông nhím gắn với phong tục giải quyết mâu thuẫn: một bên đi vào rừng tìm thú lông nhím, một bên ra biển bắt cá marlin. Khi cả hai tìm được những loài vật cực hiếm ấy, xung đột sẽ kết thúc, tình làng nghĩa xóm lại yên vui.
Loài thú này có tập tính sống đơn độc, trú ngụ trong hang và chỉ xuất hiện vào ban đêm. Chúng rất nhút nhát và tránh tiếp xúc với con người, chính điều này khiến việc phát hiện dấu vết và nghiên cứu trở nên vô cùng khó khăn. Mùa sinh sản của loài này diễn ra vào tháng 7 hàng năm, khi các cá thể tìm đến nhau để giao phối rồi lại tách ra sống riêng lẻ.
Hiện nay, do áp lực từ tình trạng mất rừng và hoạt động khai thác tài nguyên ngày càng gia tăng tại New Guinea và Papua, môi trường sống tự nhiên của loài thú lông nhím mỏ dài Attenborough bị thu hẹp nghiêm trọng. Số lượng cá thể của loài này trong tự nhiên vẫn chưa được xác định chính xác, nhưng các nhà khoa học tin rằng chúng đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng thực sự nếu không có giải pháp bảo tồn khẩn cấp.
Phát hiện tái xuất của loài thú quý hiếm này không chỉ là tin vui với ngành sinh học, mà còn nhắc nhở cộng đồng quốc tế về tầm quan trọng của việc gìn giữ đa dạng sinh học và môi trường sống hoang dã. Các chuyên gia kêu gọi thực hiện thêm nhiều nghiên cứu và chương trình bảo tồn dài hạn cho dãy núi Cyclops — nơi được coi là kho tàng sinh học độc nhất vô nhị trên thế giới.
Loài thú lông nhím mỏ dài Attenborough được xem là minh chứng cho thấy thiên nhiên vẫn còn những điều kỳ bí và đầy bất ngờ, tiếp tục thách thức và truyền cảm hứng cho những người yêu thiên nhiên và nghiên cứu khoa học trên khắp thế giới.
