Sắp xảy ra đợt bão từ mới có thể ảnh hưởng đến hệ thống công nghệ toàn cầu

Ngày 30/6, các nhà khoa học chuyên theo dõi hoạt động Mặt Trời đã ghi nhận một đợt phun trào nhật hoa (CME) mạnh hướng thẳng về Trái Đất.

Hiện tượng này được dự báo sẽ tiếp cận hành tinh của chúng ta vào ngày 2/7, với khả năng gây nên cực quang rực rỡ tại các vùng cực và ảnh hưởng đến nhiều hệ thống công nghệ hiện đại.

Theo thông báo từ Trung tâm Dự báo Thời tiết Không gian (SWPC) thuộc Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Mỹ (NOAA), đợt CME lần này bắt nguồn từ một vết đen lớn xuất hiện trên bề mặt Mặt Trời vào sáng 30-6. Thiết bị quan trắc từ các đài quan sát đã ghi nhận tốc độ di chuyển nhanh bất thường của luồng plasma phát ra từ vụ phun trào, với khả năng va chạm vào tầng điện ly Trái Đất từ tối 1/7 đến rạng sáng 2/7 theo giờ Việt Nam.

cuquang_voh
Ảnh minh họa: Istock/Getty Images

CME là hiện tượng Mặt Trời phóng ra một lượng lớn hạt mang điện từ vành nhật hoa vào không gian. Khi các hạt này di chuyển tới và tương tác với từ quyển Trái Đất, chúng có thể tạo ra các cơn bão địa từ, đồng thời gây nên hiện tượng cực quang — những dải ánh sáng màu rực rỡ thường chỉ xuất hiện ở hai cực Bắc và Nam.

Dự báo từ SWPC cho biết, chỉ số Kp — thước đo mức độ nhiễu động địa từ — sẽ tăng lên mức 5 vào ngày 2/7. Đây là cấp độ được đánh giá là bão địa từ nhẹ, đủ để cực quang có thể xuất hiện ở những khu vực ngoài vùng Cực Bắc thông thường như miền bắc Canada, Alaska, Iceland. Thậm chí, nếu thời tiết thuận lợi, một số bang phía bắc của Mỹ như Minnesota, Montana và North Dakota cũng có thể quan sát được hiện tượng này.

Một số dự báo quốc tế khác đưa ra khả năng, nếu đợt CME này diễn biến mạnh hơn dự đoán, cực quang có thể lan xuống các vĩ độ thấp hơn, tạo nên khung cảnh hiếm gặp tại những khu vực vốn ít khi được chứng kiến hiện tượng kỳ thú này.

cucquang_voh
Đài quan sát động lực học Mặt Trời của NASA chụp được hình ảnh về một đợt bùng phát mặt trời, xuất hiện như một tia sáng chói ở phía bên phải, vào ngày 13/5/2025. - Ảnh: NASA

Dù bão từ cấp nhẹ thường không ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, các nhà khoa học vẫn cảnh báo chúng có thể gây tác động nhất định tới hệ thống công nghệ hiện đại. Những sóng xung kích điện từ từ CME khi va chạm với Trái Đất có khả năng làm gián đoạn tín hiệu vệ tinh, hệ thống định vị GPS, liên lạc vô tuyến tầm xa và thậm chí ảnh hưởng đến các lưới điện tại một số khu vực nhạy cảm.

Trước tình hình này, SWPC đã khuyến nghị các đơn vị vận hành vệ tinh, mạng lưới viễn thông và hệ thống điện lực tăng cường giám sát các tín hiệu từ không gian trong 48 giờ tới. Trong trường hợp bão địa từ có cường độ mạnh hơn dự báo, các biện pháp ứng phó có thể được kích hoạt như đưa vệ tinh về chế độ an toàn hoặc thực hiện phân tải điện để tránh sự cố.

Theo NASA, những hiện tượng bùng phát Mặt Trời như lần này không hiếm gặp trong chu kỳ hoạt động của Mặt Trời, nhưng mức độ và hướng di chuyển của chúng vẫn cần được theo dõi chặt chẽ. Các nhà khoa học đang tiếp tục quan sát chùm plasma và cập nhật dữ liệu để có thể đưa ra cảnh báo kịp thời cho các hệ thống công nghệ và người dân ở khu vực có khả năng bị ảnh hưởng.

Ngoài việc tạo ra cực quang ngoạn mục, những cơn bão từ dù nhỏ cũng nhắc nhở về mối liên kết chặt chẽ giữa hoạt động của Mặt Trời và các công nghệ hiện đại mà con người đang phụ thuộc vào từng ngày. Các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực dự báo và phòng ngừa để giảm thiểu rủi ro từ các sự kiện không gian bất ngờ.

Bình luận