Tin tứcTheo nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Biology, các nhà khoa học đến từ Đại học Anglia Ruskin (ARU) và Trường Cao đẳng Hoàng gia London đã phát hiện các cấu trúc giống tế bào hồng cầu được bảo tồn trong một mẫu hóa thạch khủng long.
Phát hiện này giúp mở ra khả năng sử dụng các sinh vật thời tiền sử để nghiên cứu về các khối u cổ đại, góp phần làm sáng tỏ cơ chế hình thành ung thư ở cấp độ phân tử.
Một cá thể Telmatosaurus transsylvanicus. - Ảnh: Getty Images.
Giáo sư Justin Stebbing, bác sĩ chuyên khoa ung thư tại ARU, cho biết, ý tưởng thực hiện nghiên cứu bắt đầu từ năm 2016, sau khi ông đọc được một bài viết về việc phát hiện hóa thạch tại Romania có dấu hiệu mang khối u ở xương hàm.
Hóa thạch này thuộc về một con Telmatosaurus transsylvanicus, một loài khủng long ăn cỏ, có hình dáng giống thằn lằn sống ở đầm lầy, từng tồn tại cách đây khoảng 66–70 triệu năm tại vùng trũng Hateg, thuộc lãnh thổ Romania ngày nay.
Tiến sĩ Biancastella Cereser, chuyên gia ung thư tại Trường Cao đẳng Hoàng gia London, cho biết, nhóm nghiên cứu muốn tìm hiểu xem khối u trên con khủng long này có thể mang đến thông tin nào tương đồng với ung thư ở người hay không, bởi loại u này là ameloblastoma, một khối u lành tính ở xương hàm.
Từ năm 2017, một nhóm nghiên cứu đã được thành lập gồm 3 chuyên gia về ung thư – Giáo sư Stebbing, Tiến sĩ Cereser và Giáo sư Pramodh Chandrasinghe đến từ Đại học Kelaniya (Sri Lanka) – nhằm tìm hiểu sâu hơn về khối u được phát hiện trong hóa thạch khủng long.
Bà Cereser chia sẻ, họ đã liên hệ với chính quyền địa phương tại thị trấn nơi tìm thấy hóa thạch ở Romania và nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình trong việc mượn mẫu vật.
Sau đó, nhóm nghiên cứu đã đến Romania để thu thập mẫu hóa thạch, mang về phòng thí nghiệm và sử dụng mũi khoan siêu nhỏ để khoan vào phần xương.
Qua phân tích mẫu vật dưới kính hiển vi điện tử quét (SEM) hiện đại, các nhà khoa học phát hiện, các cấu trúc mật độ thấp trong xương hóa thạch có hình thái giống như tế bào hồng cầu.
Theo ông Stebbing, trước đây, việc khai quật hóa thạch thường tập trung vào việc nghiên cứu các bộ phận cứng như vỏ hoặc xương để phân tích các mô. Tuy nhiên, nếu muốn tìm hiểu về các thành phần nền tảng của sự sống, cụ thể là về bệnh ung thư, phát hiện mới cho thấy ngoài xương, mô mềm cũng có thể được quan sát và nghiên cứu.
Ông Stebbing nhận định, việc quan sát được phần mô mềm liên quan đến khối u cho thấy, chúng ta không chỉ có thể nghiên cứu ung thư ở người hay động vật thí nghiệm mà còn có thể truy dấu vết về hàng triệu năm trước, mở ra hướng hiểu biết sâu hơn về căn bệnh này.
Ông cũng lưu ý rằng, các protein trong mô mềm có thể tồn tại hàng triệu năm, cho phép các nhà khoa học giải mã những cơ chế hình thành ung thư từ góc nhìn rất cổ xưa.
Việc hiểu rõ cơ chế này sẽ giúp phát triển phương pháp điều trị hiệu quả hơn, và theo ông, đây là một phần quan trọng trong bức tranh tổng thể về ung thư mà các nhà nghiên cứu đang dần hoàn thiện.
