Tin tứcTheo báo cáo The Future of Jobs Report 2023 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (World Economic Forum - WEF), khoảng 23% công việc toàn cầu dự kiến sẽ thay đổi trong vòng 5 năm tới (từ 2023 đến 2027).
Trong số các ngành nghề bị ảnh hưởng, lĩnh vực ngân hàng và dịch vụ tài chính được xác định là có nguy cơ cao nhất trước làn sóng tự động hóa.
Cụ thể, các vị trí như giao dịch viên ngân hàng có tới 60% khối lượng công việc có thể được tự động hóa nhờ AI và các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) như ChatGPT.
AI thay thế nhiều công việc trong lĩnh vực ngân hàng
Theo nghiên cứu của hai giảng viên Hà Thị Trúc Lan và Trần Thị Quỳnh Như thuộc Viện Kinh tế và Phát triển Giao thông vận tải, trường Đại học Giao thông vận tải TPHCM, ngành ngân hàng là một trong những ngành tiên phong trong việc triển khai AI với mục tiêu nâng cao hiệu quả hoạt động và trải nghiệm khách hàng.
Từ năm 2020 đến nay, các ngân hàng đã ứng dụng AI vào nhiều lĩnh vực như phát hiện gian lận, định giá tín dụng, tư vấn tài chính tự động và tương tác khách hàng thông qua chatbot.
Việc ứng dụng AI trong ngành ngân hàng tại Việt Nam chủ yếu tập trung vào một số lĩnh vực, trong đó có việc tự động hóa các quy trình giao dịch.
Nhiều ngân hàng đã triển khai AI để tự động hóa các tác vụ lặp lại như xử lý hồ sơ vay, phê duyệt tín dụng và trả lời khách hàng thông qua chatbot. Ví dụ, các hệ thống hỗ trợ tự động như ChatGPT hoặc công cụ tương tự đã giúp giảm tải công việc cho giao dịch viên, nhưng đồng thời cũng đặt ra nguy cơ mất việc làm ở các vị trí này.
AI cũng được sử dụng để phân tích dữ liệu khách hàng nhằm cung cấp dịch vụ cá nhân hóa, chẳng hạn như đề xuất các sản phẩm tài chính phù hợp hoặc phát hiện gian lận giao dịch.
Các hệ thống AI hiện đại có khả năng phát hiện gian lận giao dịch và cảnh báo rủi ro trong thời gian thực…
Dựa trên các kết quả phân tích và thông tin thu thập từ các chuyên gia, nghiên cứu chỉ ra rằng, trong ngành ngân hàng, AI đã giúp tăng cường hiệu suất lao động (45%) khi hỗ trợ tự động hóa các quy trình và tối ưu hóa hiệu quả làm việc, đặc biệt trong các công việc lặp lại và quản lý dữ liệu lớn.
Ngược lại, AI cũng khiến nguy cơ mất việc làm (30%) đối với các vị trí công việc dễ bị thay thế, chẳng hạn như giao dịch viên, chịu áp lực cao từ sự thay đổi công nghệ.
Việc áp dụng AI đòi hỏi nhân viên phải nâng cao trình độ công nghệ và phát triển kỹ năng mới để thích nghi với các công cụ hiện đại. Đồng thời cũng mở ra cơ hội tạo ra các công việc mới, như quản lý hệ thống AI, phát triển thuật toán, hoặc phân tích dữ liệu.
Hàng loạt việc làm trong ngành ngân hàng có thể bị mất bởi AI
Theo thông tin từ nghiên cứu trên, sự đổi mới không chỉ góp phần tăng năng suất mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh số hóa toàn cầu. Tuy nhiên, song song với những cơ hội, việc ứng dụng AI cũng đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt là nguy cơ mất việc làm các vị trí lặp đi lặp lại hoặc yêu cầu kỹ năng thấp.
Thực tế, AI đã tác động mạnh mẽ đến việc làm trong ngành ngân hàng, làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp.
Nghiên cứu cho thấy, các ngân hàng toàn cầu có thể cắt giảm khoảng 200.000 việc làm trong 3 - 5 năm tới do ứng dụng AI. Trung bình, mỗi ngân hàng dự kiến giảm 3% lực lượng lao động mỗi năm.
Từ cuối năm 2023 đến đầu năm 2025, một số ngân hàng tại Việt Nam và nước ngoài đã tiến hành cắt giảm nhân sự đáng kể.
Theo nghiên cứu, BIDV đã giảm gần 1.000 nhân viên, đưa tổng số lao động xuống còn 29.000 người. Đây là đợt tinh giản nhân sự lớn nhất của BIDV trong hơn 8 năm qua.
VIB cắt giảm 517 nhân viên, còn lại 11.736 người. Điều này trái ngược với năm 2023 khi VIB từng tuyển dụng hơn 1.800 nhân sự mới.
Sacombank giảm 426 nhân viên, đưa tổng số xuống 18.088 người. Trong vòng 5 năm qua, Sacombank đã cắt giảm hơn 1.000 người…
Nguyên nhân cắt giảm chủ yếu đến từ quá trình số hóa và tự động hóa trong ngành ngân hàng, dẫn đến tinh gọn bộ máy và giảm bớt nhân sự các vị trí truyền thống.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, AI đang khiến nhiều người làm trong ngành ngân hàng mất việc làm ở các vị trí cấp thấp, sự thay đổi nhanh chóng trong yêu cầu về kỹ năng lao động đòi hỏi trình độ cao, cùng với sự lo lắng và bất an của người lao động về nguy cơ thất nghiệp hiện hữu.
Việc triển khai các giải pháp đồng bộ như đào tạo và nâng cao kỹ năng cho nhân viên, tái cấu trúc lực lượng lao động, tăng cường đầu tư vào hạ tầng công nghệ, thay đổi chiến lược quản trị nhân lực, thiết lập các chính sách hỗ trợ từ phía chính phủ và ngành ngân hàng, cũng như xây dựng môi trường làm việc hài hòa giữa con người và AI là rất cần thiết…
Những biện pháp này sẽ giúp ngành ngân hàng Việt Nam giảm thiểu tác động tiêu cực, tăng cường khả năng thích ứng và phát huy tiềm năng của AI, hướng tới sự phát triển bền vững và hiện đại hóa trong kỷ nguyên số.
