Tin tứcNgành công nghiệp ôtô Trung Quốc dường như là một thế lực không thể ngăn cản đối với người ngoài. Những nhà vô địch nội địa như BYD và Geely đã thay thế các thương hiệu quốc tế, đưa quốc gia này trở thành thị trường ôtô lớn nhất thế giới vào năm 2009.
Trung Quốc hiện là nước xuất khẩu xe lớn nhất, khiến Mỹ và Liên minh châu Âu phải áp đặt thuế quan. Bất chấp những lợi thế này, rất nhiều nhà sản xuất ôtô Trung Quốc đang đối mặt một cuộc khủng hoảng.
Giá trung bình của một chiếc xe mới có thể sẽ giảm xuống còn khoảng 24.000 USD trong năm nay đối với 6 nhà sản xuất ôtô, trong đó có Great Wall Motor (GWM) và BYD; thấp hơn 21% so với năm 2021.
Theo ước tính của Visible Alpha. Các nhà sản xuất ôtô cũng cố gắng vượt mặt nhau bằng các tính năng như nồi lẩu tích hợp và nhiều màn hình, bảo hiểm miễn phí và các khoản vay ưu đãi.
Điều đó đang đè bẹp ngành công nghiệp, đặc biệt là các nhà sản xuất ôtô tập trung vào xe xăng. Một số, như Mitshbishi, đã rời đi. Những công ty khác đang thử một hướng đi khác: Dongfeng Motor chuyển hoạt động kinh doanh cốt lõi thành tư nhân và một thương hiệu xe điện mới ra đời sau khi doanh số giảm 14% trong nửa đầu năm 2025, dẫn đến cảnh báo lợi nhuận.
Tuy nhiên, các nhà sản xuất xe điện nhỏ hơn cũng không tránh khỏi ảnh hưởng. Năm 2024, lần đầu tiên có nhiều nhà sản xuất tập trung vào xe điện rời khỏi thị trường hơn là gia nhập, công ty tư vấn AlixPartners lưu ý, với tổng cộng 16 thương vụ rời bỏ như vậy.
Các công ty lớn đang bắt đầu cảm thấy áp lực. Sau khi tăng cả thị phần và biên lợi nhuận trong phần lớn cuộc chiến giá cả, BYD tuần trước đã báo cáo lợi nhuận ròng quý giảm gần 30%.
Nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới này cho biết mức giảm sản lượng tháng thứ hai liên tiếp vào tháng 8, lần đầu tiên xảy ra kể từ năm 2020. Nhà sản xuất trị giá 136 tỷ USD này đã cố gắng tăng doanh số bằng các khoản giảm giá lớn trong khi chi nhiều hơn cho nghiên cứu và xây dựng các nhà máy mới ở nước ngoài. Câu chuyện tương tự cũng xảy ra với GWM, khi lợi nhuận ròng trong nửa đầu năm giảm 10%.
Bắc Kinh khẳng định muốn chấm dứt mức độ cạnh tranh cực đoan này. Vào tháng 7, Bộ Công nghiệp đã yêu cầu các nhà sản xuất ôtô theo đuổi "cạnh tranh hợp lý". Các nhà chức trách cũng đang điều chỉnh các quy tắc và hướng dẫn.
Những biện pháp như vậy không mấy thành công. Tệ hơn, không có biện pháp nào trong số đó giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của những khó khăn trong ngành: tình trạng dư thừa công suất.
Theo công ty tư vấn Automobility, doanh số xe con đạt 27,6 triệu chiếc vào 2024, nhưng năng lực sản xuất đạt 55,6 triệu chiếc, cao hơn 50% so với một thập kỷ trước.
Các lựa chọn để hạn chế tình trạng dư thừa có vẻ rõ ràng: không khuyến khích xây dựng nhà máy mới, giảm tải các nhà máy đang nhàn rỗi và khuyến khích hợp nhất ngành. Nhưng không dễ làm điều đó.
Đặc biệt, ngành công nghiệp ôtô điện đã trở thành một tài sản chiến lược trong 15 năm qua. Cuộc chiến giá thậm chí thúc đẩy một số nhà sản xuất Trung Quốc trau dồi công nghệ hàng đầu thế giới, từ pin và hỗ trợ lái xe đến dây chuyền sản xuất tự động. Các đồng nghiệp quốc tế nhìn với ánh mắt ghen tị: CEO của Ford, Jim Farley, người đã hết lời khen ngợi Xiaomi giống Porche, đã gọi các đối thủ Trung Quốc của mình là "vượt trội hơn nhiều".
Nếu nhu cầu tiếp tục suy yếu, việc thoái vốn sẽ diễn ra nhanh hơn và trở nên khó khăn hơn. Chỉ 5 năm trước, các tài sản ôtô gặp khó khăn vẫn có thể tìm được người mua, những người coi chúng là cơ hội hợp lý để gia nhập thị trường. Ví dụ, gã khổng lồ bất động sản Evergrande, vẫn đang trong quá trình thanh lý tài sản, đã xây dựng lại toàn bộ doanh nghiệp ôtô bằng cách mua lại các mảnh vỡ từ nhà sản xuất xe hạng sang thất bại Faraday Future và NEVS, một công ty con của Saab, một tập đoàn bán hàng và dịch vụ địa phương, cùng các chi nhánh khác. Nhưng gần đây, các thỏa thuận như vậy - bao gồm một thỏa thuận mua lại Evergrande New Energy Vehicle vào năm 2024, và một thỏa thuận khác cho WM Motors do Baidu hậu thuẫn - đã thất bại.
Với những công ty yếu sẽ ít có khả năng sở hữu tài sản trí tuệ đáng mơ ước, và dây chuyền sản xuất của họ không có giá trị gì khi nguồn cung dư thừa. Việc sáp nhập có thể liên quan đến các thương vụ, nhưng tình trạng phá sản và sa thải dường như khó tránh khỏi. Nếu không có sự gia tăng đột biến về nhu cầu, nhiều lĩnh vực của ngành công nghiệp ôtô Trung Quốc đang trên đà sụp đổ tài chính.
