Tin tứcTrí tuệ nhân tạo (AI) và hệ thống quản lý ứng viên (ATS) đang được nhiều doanh nghiệp tích hợp sâu vào quy trình tuyển dụng, tạo ra sự thay đổi căn bản trong cách đánh giá và lựa chọn nhân sự.
Báo cáo năm 2025 của LinkedIn cho thấy 73% chuyên gia nhân sự trên toàn cầu nhận định AI đang tái định hình cách họ tìm kiếm ứng viên. Khoảng 37% tổ chức đã thử nghiệm các công cụ AI thế hệ mới trong các bước như lọc hồ sơ, đánh giá video phỏng vấn, hoặc trả lời ứng viên qua chatbot.
Tại Việt Nam, số liệu từ Navigos Group ghi nhận 28% doanh nghiệp đã ứng dụng AI để soạn mô tả công việc, phân tích hồ sơ, thậm chí chấm điểm ứng viên dựa trên mức độ phù hợp văn hóa công ty.
Ông Trương Hoàng Thọ, Phó Chủ tịch Liên minh AI Việt Nam, cho biết nhiều doanh nghiệp đã đạt hiệu quả rõ rệt khi áp dụng công nghệ vào tuyển dụng. “AI giúp doanh nghiệp viết JD hấp dẫn hơn, phản hồi ứng viên 24/7, rút ngắn thời gian tuyển dụng và nâng cao tỷ lệ giữ chân nhân tài”.
Trường hợp của tập đoàn Unilever là ví dụ tiêu biểu: AI đã xử lý hơn một triệu hồ sơ, chọn lọc xuống 400 buổi phỏng vấn, tiết kiệm một nửa chi phí và tăng 16% tỷ lệ giữ chân nhân viên mới.
Tuy nhiên, đằng sau những con số tích cực là không ít hệ lụy. Việc để AI quyết định ai phù hợp đang khiến nhiều ứng viên đánh mất cơ hội vì các lý do phi năng lực: định dạng CV không đúng, thiếu từ khóa, hoặc đơn giản là hồ sơ không khớp với mẫu dữ liệu huấn luyện.
Theo ông Thọ, “AI chưa đủ khả năng đọc được văn hóa, cảm xúc hay tiềm năng phát triển dài hạn của con người”.
Báo cáo của McKinsey từng cảnh báo 70% tổ chức gặp vấn đề vì AI đánh giá sai ứng viên do dữ liệu huấn luyện mang thiên kiến. Amazon từng phải loại bỏ hệ thống tuyển dụng AI vì vô tình ưu ái ứng viên nam cho vị trí kỹ thuật. Tâm lý hụt hẫng vì bị “một cỗ máy vô cảm” đánh giá ngày càng phổ biến, nhất là trong giới trẻ.
Trên các diễn đàn nghề nghiệp như LinkedIn, Threads, hàng loạt bài đăng chia sẻ việc gửi hàng trăm CV mà không nhận được phản hồi, phần lớn đều nghi ngờ các hệ thống ATS chính là rào cản vô hình.
Một nghiên cứu của Giáo sư Joe Fuller (Trường Kinh doanh Harvard) trên hơn 2.200 lãnh đạo doanh nghiệp tại Mỹ và châu Âu cho thấy 88% thừa nhận từng bỏ lỡ ứng viên phù hợp vì AI loại nhầm.
Một CEO tiết lộ hệ thống từng đánh rớt ứng viên tiềm năng chỉ vì điểm thấp ở một tiêu chí, trong khi các yếu tố còn lại đều xuất sắc. Trong khi đó, các thuật toán lại thường gạt bỏ những hồ sơ có khoảng trống việc làm trên 6 tháng, bất kể lý do chính đáng.
Trong bối cảnh AI tiếp tục len sâu vào thị trường lao động, câu hỏi mà nhiều ứng viên trẻ đặt ra không còn là “tôi có phù hợp với công việc không”, mà là “tôi có vượt qua được cỗ máy tuyển dụng không”.
Và đôi khi, ranh giới giữa năng lực thật sự và một lỗi đánh máy lại quyết định tương lai nghề nghiệp của cả một con người.
