Theo nghiên cứu của hai nhà tâm lý học đạt giải Nobel Daniel Kahneman và Amos Tversky công bố năm 1979, khoảng 40% dân số thế giới mắc hội chứng “ảo tưởng lập kế hoạch” (planning fallacy). Người rơi vào tình trạng này thường không thể ước tính chính xác thời gian cần để hoàn thành một công việc. Họ có xu hướng tin rằng mọi việc sẽ diễn ra nhanh hơn thực tế, dẫn đến việc luôn bị chậm trễ so với kế hoạch.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nhiều người đi muộn do cố gắng xử lý nhiều việc cùng lúc. Khi bị phân tâm, họ mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành nhiệm vụ. Sự chậm trễ không phải lúc nào cũng là hành vi cố ý mà có thể là hệ quả từ cách bộ não xử lý thông tin và quản lý thời gian.
Một số chuyên gia tâm lý cho rằng có người đi muộn vì muốn được chú ý hoặc xem việc đến muộn như cách thử thách sự kiên nhẫn của người khác. Tuy nhiên, nghiên cứu năm 2023 của tiến sĩ Jeff Conte, Đại học Bang San Diego (Mỹ), cho thấy yếu tố tính cách đóng vai trò quan trọng hơn.
Theo ông Conte, người thuộc nhóm tính cách A – hướng đến thành tích, sống kỷ luật – thường có thói quen đúng giờ. Ngược lại, nhóm tính cách B – coi trọng sự thoải mái, ít đặt nặng áp lực – lại dễ trễ hẹn. Sự khác biệt còn thể hiện ở cách hai nhóm cảm nhận thời gian. Với nhóm A, một phút trôi qua tương đương khoảng 58 giây, trong khi nhóm B cảm thấy một phút kéo dài đến 77 giây. Chính sự khác biệt này ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi quản lý thời gian.
Để khắc phục tình trạng đi muộn, các nhà nghiên cứu đưa ra một số gợi ý:
Lập kế hoạch thực tế: Ước lượng thời gian hợp lý cho từng công việc, đồng thời dành thêm thời gian dự phòng để tránh chậm trễ.
Sử dụng tín hiệu bên ngoài: Báo thức, bộ đếm giờ, nhắc nhở từ điện thoại hay từ người thân có thể giúp kiểm soát thời gian tốt hơn.
Xem đúng giờ như một phần bản sắc: Khi coi việc đúng giờ là yếu tố quan trọng trong hình ảnh cá nhân, mỗi người sẽ có động lực thay đổi hành vi.
Tạo thói quen mới: Thực hành đến sớm, luyện tập việc ước lượng chính xác thời gian, ghi nhớ lịch trình để dần cải thiện.
Đi muộn không chỉ ảnh hưởng đến hình ảnh cá nhân mà còn tác động đến công việc, học tập và các mối quan hệ xã hội. Việc nhận thức nguyên nhân và tìm ra phương pháp điều chỉnh có thể giúp mỗi người xây dựng phong cách sống chuyên nghiệp, đáng tin cậy hơn.