Công ty AI bồi thường kỷ lục 1,5 tỉ USD cho tác giả sách

Một công ty trí tuệ nhân tạo tại Mỹ vừa chấp nhận chi trả số tiền 1,5 tỉ USD để dàn xếp vụ kiện tập thể liên quan đến việc sử dụng sách vi phạm bản quyền huấn luyện chatbot.

Đây được xem là khoản bồi thường lớn nhất từ trước đến nay trong kỷ nguyên AI.

Công ty Anthropic, đơn vị đứng sau chatbot Claude, đã đồng ý bồi thường 1,5 tỉ USD để giải quyết vụ kiện do nhóm tác giả văn học khởi kiện. Các nhà văn cáo buộc Anthropic tải về và sử dụng bản sao lậu của hàng trăm nghìn cuốn sách nhằm phục vụ cho quá trình huấn luyện hệ thống AI.

eu thuyet_voh_1
Tiểu thuyết gia truyện kinh dị Andrea Bartz và những tác phẩm của bà. - Ảnh: AP

Theo thống kê, khoảng 500.000 đầu sách bị ảnh hưởng. Với thỏa thuận này, mỗi tác phẩm sẽ được bồi thường khoảng 3.000 USD. Đại diện nhóm nguyên đơn gồm tiểu thuyết gia Andrea Bartz và hai tác giả phi hư cấu Charles Graeber và Kirk Wallace Johnson. Các cuốn sách của họ cùng nhiều tác phẩm khác được cho là đã bị tải lậu từ các trang web như Books3, LibGen và Pirate Library Mirror.

Nếu tòa án phê duyệt, đây sẽ là khoản bồi thường bản quyền lớn nhất từng có trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Tháng 6/2025, thẩm phán William Alsup từng nêu quan điểm: việc huấn luyện AI bằng sách có bản quyền không cấu thành hành vi vi phạm, nhưng hành động tải hàng triệu bản sao lậu của Anthropic lại vi phạm nghiêm trọng luật bản quyền.

Giới chuyên gia pháp lý nhận định nếu vụ kiện kéo dài tới phiên tòa dự kiến vào tháng 12 tới, Anthropic có thể đối mặt với bồi thường hàng tỉ USD, thậm chí đứng trước nguy cơ phá sản. Do đó, việc chấp nhận dàn xếp được coi là động thái “cứu mình” của công ty.

Mary Rasenberger, giám đốc điều hành Authors Guild – tổ chức đại diện nhiều tác giả Mỹ, gọi thỏa thuận này là “một kết quả tuyệt vời”, gửi đi thông điệp mạnh mẽ rằng việc sử dụng trái phép tác phẩm của người sáng tạo sẽ phải trả giá đắt.

Trong khi giới tác giả Mỹ vui mừng, một số tổ chức châu Âu lại tỏ ra hoài nghi. Danish Rights Alliance cho rằng thỏa thuận chỉ mang lại lợi ích cho các tác giả Mỹ, còn những người có tác phẩm bị khai thác trái phép ngoài nước Mỹ gần như không được bảo vệ.

Điều này cho thấy vấn đề bản quyền trong đào tạo trí tuệ nhân tạo vẫn còn nhiều khoảng trống pháp lý ở phạm vi quốc tế. Các chuyên gia dự báo những vụ kiện tương tự sẽ tiếp tục xuất hiện khi AI ngày càng phát triển và nhu cầu dữ liệu huấn luyện ngày càng lớn.

Trong thông báo sau thỏa thuận, Anthropic khẳng định sẽ hủy toàn bộ bản sao lậu đã tải về. Công ty cam kết chuyển sang mua sách hợp pháp, đồng thời áp dụng quy trình kiểm soát dữ liệu chặt chẽ hơn trong việc huấn luyện trí tuệ nhân tạo.

Đại diện Anthropic cho biết mục tiêu của họ là phát triển AI an toàn và có đạo đức, tránh lặp lại sai lầm khiến hàng loạt tác giả chịu thiệt hại.

Bình luận