Tin tứcTrải qua hàng thế kỷ, các bức tranh sơn dầu thường bị rạn nứt, đổi màu và bong tróc lớp sơn do tác động của thời gian và điều kiện môi trường. Việc phục hồi các chi tiết tinh xảo này đòi hỏi hàng trăm giờ làm việc tỉ mỉ của các chuyên gia bảo tồn.
Theo nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Nature, công nghệ mới này sẽ sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và các công cụ đồ họa số để tái dựng phần tranh bị hư hại, sau đó bản phục dựng sẽ được in lên một lớp polymer trong suốt và phủ lên tác phẩm gốc.
Một số kết quả của bản phục chế kỹ thuật số. - Ảnh: The Guardian.
Để chứng minh kỹ thuật này, ông Alex Kachkine, nghiên cứu sinh sau đại học tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), đã tiến hành phục chế một bức tranh sơn dầu trên gỗ có niên đại cuối thế kỷ 15, được cho là của Master of the Prado Adoration, một họa sĩ Hà Lan vô danh. Bức tranh bị chia thành 4 mảnh, phủ đầy các vết nứt nhỏ và hàng ngàn mảng nhỏ bị bong sơn.
Theo ông Kachkine, tác phẩm này đã trải qua nhiều thế kỷ xuống cấp và phần lớn hư hại nằm ở các chi tiết nhỏ, tinh vi. Ông Kachkine ước tính, nếu phục chế bằng phương pháp truyền thống, sẽ mất khoảng 200 giờ làm việc.
Bước đầu, nhóm nghiên cứu sử dụng công nghệ quét để xác định kích thước, hình dạng và vị trí của các khu vực bị tổn hại. Kết quả cho thấy, có 5.612 điểm cần sửa chữa. Sau đó, họ đã tạo một bản phục chế kỹ thuật số bằng phần mềm Adobe Photoshop.
Để khôi phục các vết sơn bị mất, các nhà nghiên cứu đã thêm các điểm màu và điều chỉnh sao cho phù hợp với màu sắc xung quanh. Các khu vực có hoa văn bị hư hại được phục hồi bằng cách sao chép các họa tiết tương tự còn nguyên trong bức tranh. Phần gương mặt bị thiếu của một đứa trẻ trong tranh được sao chép từ một tác phẩm khác của cùng tác giả.
Sau khi hoàn tất, bản phục chế kỹ thuật số này sẽ được in lên một tấm polymer, phủ lớp vecni bảo vệ để ngăn mực chảy và đặt lên bức tranh gốc. Tổng cộng, quá trình phục chế sử dụng tới 57.314 màu để lấp đầy những khu vực bị hư hại.
Dù không hoàn toàn chính xác từng chi tiết như bản gốc, các chỉnh sửa được thiết kế để nâng cao giá trị thị giác của tác phẩm. Đặc biệt, lớp polymer này có thể dễ dàng tháo gỡ hoặc tẩy bằng dung môi bảo quản mà không để lại dấu vết nào trên tranh gốc.
Tuy nhiên, công nghệ mới này hiện chỉ áp dụng được với các tác phẩm đã được phủ vecni và có bề mặt đủ mịn để lớp polymer bám sát.
Ông Kachkine kỳ vọng phương pháp này sẽ giúp các bảo tàng và phòng trưng bày phục chế, trưng bày hàng loạt bức tranh cổ bị hư hại nhưng không đủ giá trị thương mại để phục hồi bằng kỹ thuật truyền thống.
Tuy nhiên, ông thừa nhận phương pháp này đặt ra nhiều câu hỏi đạo đức, như việc phủ phim lên tranh có làm thay đổi trải nghiệm thị giác của người xem hay không, hay liệu những phần bị sao chép từ tác phẩm khác có được chấp nhận hay không.
Giáo sư Hartmut Kutzke tại Bảo tàng Lịch sử Văn hóa, Đại học Oslo (Na Uy), đánh giá rằng, phương pháp phục chế mới mang lại giải pháp nhanh hơn và tiết kiệm chi phí so với các kỹ thuật hiện nay.
Theo ông Kutzke, phương pháp này có thể giúp đưa nhiều tác phẩm bị lãng quên trở lại với công chúng, qua đó mở rộng đáng kể khả năng tiếp cận di sản nghệ thuật.
