Tin tứcSáng 7/10, Sở Xây dựng TPHCM tổ chức hội thảo báo cáo kết quả nghiên cứu về vùng phát thải thấp (Low Emission Zone – LEZ), trong khuôn khổ Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông trên địa bàn thành phố.
Sau khi sáp nhập, TPHCM có quy mô dân số hơn 14 triệu người, với 1 triệu ô tô và 7,3 triệu xe máy, đóng góp tới 88% lượng NOx, 99% CO, 79% SO₂ và 88% bụi tổng phát thải. Mức bụi mịn PM2.5 trung bình đạt 31 μg/m³, gấp sáu lần khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Tình trạng ô nhiễm không khí được đánh giá có thể gây thiệt hại hơn 3.000 tỉ đồng mỗi năm, tương đương 0,25% GRDP, và số ca tử vong do ô nhiễm cao hơn tai nạn giao thông.
Theo đơn vị tư vấn, vùng phát thải thấp tại khu vực trung tâm TPHCM sẽ được giới hạn bởi 15 cây cầu và 20 tuyến đường chính, cùng với tuyến Rừng Sác (Cần Giờ). Các phương tiện phát thải cao như xe tải (chiếm 40% tổng phát thải), xe máy không đạt chuẩn khí thải mức 2, ô tô không đạt chuẩn mức 4 sẽ bị hạn chế hoặc cấm hoạt động trong khu vực này. Ngược lại, xe năng lượng xanh và xe ưu tiên sẽ được phép lưu thông.
Lộ trình triển khai được đề xuất bắt đầu từ năm 2026, với việc hạn chế xe kinh doanh chạy xăng, dầu không đạt chuẩn tại khu trung tâm và thí điểm hạn chế trên tuyến Rừng Sác. Giai đoạn 2027–2030, thành phố sẽ kiểm định khí thải xe máy diện rộng; các xe không đạt chuẩn bị hạn chế vào trung tâm và sau đó mở rộng vùng kiểm soát đến Bình Khánh, An Thới Đông, Cần Giờ và Thạnh An. Đến năm 2031, vùng phát thải thấp dự kiến mở rộng ra vành đai 1, bao quanh bởi các tuyến Phạm Văn Đồng – Nguyễn Thái Sơn – Bảy Hiền – Hương Lộ 2 – Nguyễn Văn Linh, và đến 2032, áp dụng tiêu chuẩn khí thải cao hơn cho toàn bộ xe ra vào vùng này.
Để quản lý, TPHCM dự kiến lắp đặt 58 camera nhận dạng biển số (ANPR) tại khu trung tâm và 9 camera trên tuyến Rừng Sác. Hệ thống sẽ ghi hình, nhận diện xe không đạt chuẩn khí thải và tự động cảnh báo. Thành phố cũng đề nghị Bộ Xây dựng bổ sung biển báo “Vùng phát thải thấp” (LEZ) vào Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ, đồng thời lắp biển chuyên dụng và vạch sơn ký hiệu LEZ tại các lối vào vùng.
Về chính sách hỗ trợ, TPHCM sẽ ưu tiên chuyển đổi xanh cho xe buýt, taxi, xe công nghệ, xe tải thông qua hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế và phát triển hạ tầng sạc điện. Từ nay đến 2030, thành phố dự kiến mở mới 78 tuyến xe buýt nhiên liệu sạch với hơn 2.800 xe, đồng thời phối hợp phát triển xe đạp và xe máy điện công cộng.
Các chính sách hỗ trợ gồm miễn 100% lệ phí trước bạ cho xe điện kinh doanh vận tải, miễn 50% phí bảo trì đường bộ cho ô tô, miễn 50% lệ phí cấp đổi biển số xe điện, và hỗ trợ trực tiếp 10% giá trị xe máy điện mới (tối đa 5 triệu đồng). Ngoài ra, TPHCM đề xuất hỗ trợ 100% chi phí chuyển đổi cho hộ nghèo, 80% cho hộ cận nghèo và 20% cho hộ thường.
Phó Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM Bùi Hòa An khẳng định: “Thành phố cần có những bước đi cụ thể để cải thiện chất lượng không khí, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Chính sách chuyển đổi phải công bằng, ít gây xáo trộn cuộc sống người dân, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp.”
