Tin tứcBộ Nông nghiệp và Môi trường đang gửi hồ sơ thẩm định dự thảo Quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Một trong những nội dung đáng chú ý là đề xuất cho phép thu hồi đất mà không cần phương án tái định cư được phê duyệt trong một số trường hợp cụ thể.
Theo dự thảo, điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng vẫn phải hoàn thành phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư. Tuy nhiên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất bổ sung các ngoại lệ, gồm:
Trường hợp dự án đầu tư công khẩn cấp hoặc dự án quan trọng quốc gia: phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được niêm yết công khai nhưng chưa được phê duyệt.
Trường hợp người dân đồng thuận: với những dự án có trên 75% người sử dụng đất đồng ý thu hồi trước khi phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được phê duyệt.
Dự án tái định cư tại chỗ hoặc theo tuyến công trình chính: được phép thu hồi đất trước khi bố trí tái định cư.
UBND cấp tỉnh sẽ chịu trách nhiệm quy định cụ thể việc bố trí tạm cư, thời gian và kinh phí hỗ trợ đối với người bị thu hồi đất trong các trường hợp này.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường lý giải, sau một năm thi hành Luật Đất đai 2024, một số quy định đã bộc lộ bất cập. Việc yêu cầu hoàn thành phê duyệt phương án bồi thường và bố trí tái định cư trước khi ra quyết định thu hồi đất gây chậm tiến độ nhiều dự án, nhất là các dự án đầu tư công cấp bách.
Theo quy định hiện hành, thời gian từ khi niêm yết phương án đến khi phê duyệt kéo dài đến 90 ngày. Trong khi đó, nhiều dự án đã có đa số người dân đồng thuận, nhưng vẫn phải chờ đủ thủ tục, khiến việc giải phóng mặt bằng bị đình trệ.
Bộ cũng cho rằng, yêu cầu hoàn thành tái định cư trước khi thu hồi đất gây khó khăn cho những dự án tái định cư tại chỗ hoặc bố trí theo tuyến công trình. Nhiều trường hợp người dân sẵn sàng tạm cư, song dự án vẫn chưa thể triển khai do vướng quy định này.
Đề xuất thêm ba trường hợp thu hồi đất
Dự thảo cũng bổ sung ba trường hợp Nhà nước được thu hồi đất để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng:
Thu hồi đất cho dự án đầu tư công khẩn cấp, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế.
Những dự án này thường có quy mô lớn, tác động mạnh đến phát triển địa phương, đóng góp lớn cho ngân sách, nhưng hiện chưa được quy định cụ thể, gây khó khăn trong tiếp cận đất đai.
Thu hồi đất khi dự án đã thỏa thuận được với đa số người dân.
Trường hợp chủ đầu tư đã thỏa thuận được từ 75% đến 85% diện tích và số người sử dụng đất, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có thể xem xét cho phép thu hồi phần còn lại để giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án.
Thu hồi đất tạo quỹ đất thanh toán dự án theo hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao).
Đồng thời, cho phép các tổ chức đang sử dụng đất được tiếp tục thuê đất để sản xuất, kinh doanh nếu Nhà nước thu hồi theo quy định tại Điều 78 và Điều 79 Luật Đất đai.
Những đề xuất này đang được Bộ Nông nghiệp và Môi trường hoàn thiện để trình Chính phủ xem xét, với mục tiêu tháo gỡ những điểm nghẽn trong thực thi Luật Đất đai, bảo đảm tiến độ và hiệu quả của các dự án đầu tư trọng điểm.
