Sáng 5/6, tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng cảnh báo: nếu quy định xử phạt quá nhẹ, các doanh nghiệp lớn, nhất là doanh nghiệp xuyên biên giới, sẵn sàng vi phạm và nộp phạt, thu lợi từ việc chuyển giao trái phép dữ liệu cá nhân.
Theo dự thảo luật, việc xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân được thiết kế theo 7 nhóm quy định, căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi vi phạm. Các hình thức xử lý gồm xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì buộc phải bồi thường.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới cho biết, dự luật đã được chỉnh lý theo hướng quy định mức phạt cao hơn đối với hành vi mua bán dữ liệu cá nhân và hành vi chuyển dữ liệu xuyên biên giới. Cụ thể, phạt tối đa đến 10 lần khoản thu có được từ hành vi vi phạm, hoặc phạt đến 5% doanh thu năm liền trước đối với các vi phạm nghiêm trọng.

Với các hành vi khác, mức phạt tiền tối đa được đề xuất là 3 tỉ đồng với tổ chức và 1,5 tỉ đồng với cá nhân. Chính phủ sẽ quy định chi tiết khung tiền phạt, cách tính khoản thu trái pháp luật để đảm bảo minh bạch.
Tuy nhiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang bày tỏ băn khoăn khi áp dụng mức phạt theo phần trăm doanh thu, đặc biệt với doanh nghiệp có doanh thu hàng nghìn tỉ đồng thì 5% là con số rất lớn. Ông đề nghị xem xét áp dụng mức phạt theo quy định hiện hành trong Luật Xử lý vi phạm hành chính để bảo đảm đồng bộ.
Cùng quan điểm, Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cũng cho rằng các hành vi vi phạm dữ liệu cá nhân có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền riêng tư. Tuy nhiên, với những doanh nghiệp có doanh thu hàng trăm nghìn tỉ đồng mỗi năm, cần có cơ chế xử lý phù hợp thay vì chỉ tính theo phần trăm doanh thu.
Phát biểu giải trình, Thượng tướng Lê Quốc Hùng khẳng định dữ liệu cá nhân là tài sản đặc biệt, gắn liền với quyền nhân thân, không thể bị đối xử như hàng hóa thông thường. Nếu cho phép mua bán dữ liệu cá nhân là đồng nghĩa với việc “cho phép mua bán con người”.
Ông Hùng nhấn mạnh hiện có nhiều tổ chức, cá nhân chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của bảo vệ dữ liệu cá nhân, dẫn đến tình trạng lộ lọt, hình thành “chợ đen dữ liệu” cực kỳ phức tạp. Bộ Công an từng phát hiện hàng loạt vụ lừa đảo có quy mô lớn bắt nguồn từ hành vi thu thập và rao bán trái phép thông tin cá nhân.
Theo ông, cần có chế tài đủ mạnh để răn đe. Việc quy định phạt tới 10 lần khoản thu trái pháp luật và tối đa 3 tỉ đồng là có tham khảo các mô hình xử phạt quốc tế như Mỹ, EU, Singapore và Indonesia, nơi mức phạt có thể tương đương từ vài tỉ đến hàng trăm tỉ đồng.
Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính nhằm tạo hành lang pháp lý chặt chẽ, đủ sức răn đe các vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ dữ liệu cá nhân.