Theo Bộ Tài chính, đề xuất này xuất phát từ thực tế thu nhập bình quân đầu người đã tăng khoảng 40-42% kể từ năm 2020. Việc nâng ngưỡng giảm trừ gia cảnh nhằm phản ánh đúng mặt bằng thu nhập mới, đồng thời giảm gánh nặng thuế cho người dân trong bối cảnh chi phí sinh hoạt leo thang.
Với mức giảm trừ mới, người lao động có thu nhập 15 triệu đồng/tháng sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sau khi trừ các khoản bảo hiểm bắt buộc. Nếu thu nhập 20 triệu đồng, số thuế phải nộp chỉ còn khoảng 120.000 đồng/tháng.
Trường hợp có một người phụ thuộc, cá nhân thu nhập 25 triệu đồng chỉ nộp 33.750 đồng trong khi thu nhập 35 triệu đồng mức đóng cũng chỉ dừng ở 265.000 đồng/tháng.

Các khoản phụ cấp, trợ cấp hoặc đóng bảo hiểm hưu trí tự nguyện vẫn được trừ trước khi tính thuế khiến nghĩa vụ thuế thực tế có thể giảm thêm hoặc bằng không.
Bộ Tài chính dự báo khi áp dụng mức giảm trừ mới, hầu hết người nộp thuế bậc 1 (chiếm 95% hiện nay) sẽ không còn thuộc diện chịu thuế. Một phần người ở bậc 2 cũng sẽ được chuyển xuống bậc 1 hoặc miễn thuế. Các nhóm ở bậc thuế cao hơn tuy vẫn phải đóng nhưng mức nghĩa vụ đều giảm đáng kể.
Hệ quả là số người phải nộp thuế TNCN dự kiến giảm gần một nửa, còn khoảng 2,21 triệu tức giảm 2,18 triệu người so với hiện hành. Đây là thay đổi lớn chưa từng có về diện bao phủ thuế TNCN trong nhiều năm qua.

Theo tính toán, nguồn thu từ thuế TNCN sẽ giảm khoảng 21.000 tỷ đồng/năm xuống còn khoảng 84.477 tỷ đồng. Con số này đặt ra bài toán cân đối ngân sách trong bối cảnh Chính phủ vẫn phải chi tiêu lớn cho đầu tư hạ tầng, an sinh xã hội và cải cách tiền lương từ năm 2025.
Nhiều chuyên gia cho rằng, việc giảm thu ngân sách từ thuế TNCN có thể được bù đắp bởi tăng trưởng kinh tế, mở rộng cơ sở thu thuế và cải cách hệ thống thuế. Quan trọng hơn chính sách này tạo dư địa tài chính cho người dân, kích thích tiêu dùng và qua đó thúc đẩy tăng trưởng.