Tin tứcDự thảo luật đưa ra nhiều cơ chế đột phá nhằm huy động tối đa nguồn lực, nhất là từ khu vực tư nhân, để phát triển hạ tầng đường sắt hiện đại, đồng bộ.
Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh, việc sửa đổi luật lần này nhằm thể chế hóa chủ trương tạo đột phá về thể chế cho phát triển đường sắt, phát huy vai trò chủ đạo của ngân sách nhà nước, đồng thời khuyến khích các thành phần kinh tế khác tham gia đầu tư.
Theo dự thảo, các tổ chức, cá nhân được khuyến khích đầu tư kết cấu hạ tầng đường sắt thông qua các hình thức hợp đồng hợp tác công tư như BT, BOT, BTO, BLT, BTL... Địa phương được sử dụng ngân sách để hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư, xây dựng một số hạng mục.
Một điểm mới đáng chú ý là cho phép áp dụng thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED) thay cho thiết kế cơ sở, nhằm rút ngắn trình tự, thủ tục đầu tư. Ngoài ra, UBND cấp tỉnh có thể quyết định lập, thẩm định, phê duyệt đầu tư các dự án đường sắt đô thị mà không cần trình chủ trương đầu tư lên cấp cao hơn.
Đây được coi là giải pháp tháo gỡ điểm nghẽn thủ tục đầu tư, góp phần đẩy nhanh tiến độ hoàn thành mạng lưới đường sắt đô thị theo Kết luận 49 của Bộ Chính trị, đặc biệt tại Hà Nội và TPHCM.
Dự thảo cũng đề cập đến các chính sách phát triển công nghiệp đường sắt, đào tạo nguồn nhân lực, yêu cầu nhà thầu nước ngoài chuyển giao công nghệ. Đồng thời, tăng cường kết nối các phương thức vận tải, nâng cao hiệu quả khai thác kết cấu hạ tầng.
Đáng chú ý, luật dự kiến giảm 33% ngành nghề kinh doanh có điều kiện so với Luật Đường sắt năm 2017, đồng thời đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương thực hiện thủ tục hành chính.
Thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho rằng việc sửa đổi luật là cần thiết, phù hợp với chủ trương, nhưng yêu cầu đánh giá kỹ hơn mức độ đột phá, khả năng tạo đà tăng trưởng, thu hút đầu tư tư nhân và thúc đẩy hợp tác công – tư.
Ông Huy cũng đề nghị luật cần làm rõ vai trò đường sắt với quốc phòng, an ninh – yếu tố chiến lược chưa được cụ thể hóa trong dự thảo. Đồng thời, cần tiếp tục nghiên cứu cơ chế thử nghiệm các công nghệ tiên tiến như tàu đệm từ, tàu ống chân không, điều khiển tự động...
Cơ quan thẩm tra lưu ý việc kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng trong xây dựng pháp luật, để tránh nguy cơ lợi ích nhóm, sơ hở trong quy định.
Dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) là bước đi quan trọng trong hiện thực hóa chiến lược phát triển hạ tầng giao thông, mở đường cho đầu tư xã hội hóa mạnh mẽ vào lĩnh vực đường sắt – vốn đang tụt hậu so với các loại hình vận tải khác tại Việt Nam.
