Thờ phụng 5 Mẹ Ngũ Hành là một hình thức tín ngưỡng dân gian phổ biến ở Việt Nam. Khi thực hành tín ngưỡng này, ngoài việc tìm hiểu về cách sắm lễ thì văn khấn 5 Mẹ Ngũ Hành cũng nhiều người quan tâm.
5 Mẹ Ngũ Hành là ai?
Tục thờ 5 Mẹ Ngũ Hành đã xuất hiện từ lâu và trở thành một nét đẹp trong văn hóa tín ngưỡng dân gian của người Việt.
5 Mẹ Ngũ Hành (hay còn gọi là Ngũ Hành Nương Nương, Chúa Bà Ngũ Hành, Ngũ Hành Thần Nữ, Ngũ Hành Tiên Nương) bao gồm 5 vị nữ thần, mỗi vị cai quản một yếu tố trong ngũ hành (Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ):
- Kim Đức Thánh Mẫu: Vị thần của hành Kim, bảo hộ nghề rèn, kim hoàn và những người làm nghề buôn bán kim loại, vàng bạc.
- Mộc Đức Thánh Mẫu: Vị thần của hành Mộc, tượng trưng cho cây cối, bảo vệ mùa màng và sự phát triển của nghề làm gỗ.
- Thủy Đức Thánh Mẫu: Vị thần của hành Thủy, bảo vệ sông ngòi, biển cả và ngư nghiệp, phù trợ cho người đi biển.
- Hỏa Đức Thánh Mẫu: Vị thần của hành Hỏa, tượng trưng cho lửa, bảo hộ nghề nấu ăn, luyện kim và các ngành công nghiệp cần lửa.
- Thổ Đức Thánh Mẫu: Vị thần của hành Thổ, bảo trợ đất đai, cây trái và sự trù phú của nông nghiệp.
Người dân tin rằng, 5 Mẹ Ngũ Hành là hiện thân của của sự tương sinh, tương khắc, tạo nên sự cân bằng của vạn vật, ban phước lành, tài lộc, sức khỏe và che chở cho chúng sinh. Chính vì thế, việc thờ phụng 5 Mẹ Ngũ Hành đã trở thành một phần không thể trong đời sống tâm linh của cộng đồng.
Ở nhiều địa phương, đặc biệt là miền Nam và Nam Trung Bộ, tục thờ này còn gắn liền với sinh kế của người dân. Người đi biển cầu xin Mẹ Thủy phù hộ sóng yên, gió lặng; nông dân cầu Mẹ Thổ và Mẹ Mộc cho mùa màng tốt tươi; thợ thủ công, kim hoàn lại nương nhờ sự che chở của Mẹ Kim và Mẹ Hỏa.
Qua nhiều thế hệ, tín ngưỡng này không chỉ là hoạt động tâm linh mà còn là sợi dây gắn kết cộng đồng, nhắc nhở con người sống thuận theo tự nhiên, biết giữ gìn đạo đức, hướng thiện và trân trọng giá trị truyền thống dân tộc.
Lễ vật cúng 5 Mẹ Ngũ Hành có gì?
Hằng năm, người dân có thể chuẩn bị lễ vật và dâng hương cúng Ngũ Hành Nương Nương vào dịp rằm tháng Giêng hoặc mùng 1 ở những nơi có thờ tự như: Miếu Ngũ Hành, đền Mẫu, chùa, hoặc trong gia đình (nếu có).
Thông thường, lễ vật cúng 5 Mẹ Ngũ Hành sẽ bao gồm các vật phẩm sau:
- Hoa tươi: Hoa cúc, hoa sen, hoặc hoa đồng tiền vì chúng tượng trưng cho sự tươi mới và may mắn.
- Nhang và đèn/nến: Chuẩn bị đủ 5 cây nhang hoặc đèn/nến, con số biểu tượng cho ngũ hành.
- Trầu cau: Trầu cau có thể được têm cánh phượng để thể hiện sự trang nghiêm.
- Xôi: Thường dùng xôi gấc hoặc xôi đậu xanh vì biểu trưng cho sự trọn vẹn, viên mãn.
- Trái cây: Nên lựa chọn các loại táo, lê, cam, nho vì mang ý nghĩa của sự phồn vinh và sung túc.
- Rượu, trà, nước: Được dâng lên để thể hiện lòng thành kính của gia đình.
Lưu ý: Tùy theo điều kiện và phong tục tập quán của từng địa phương, gia chủ có thể chuẩn bị thêm các lễ vật khác, như thịt heo quay, gà luộc, hoặc các món ăn chay. Điều quan trọng nhất là phải đảm bảo sự tươi ngon, sạch sẽ và bày biện một cách trang trọng, thể hiện lòng thành kính của người cúng.
Ngoài ra, gia chủ cũng có thể chuẩn bị oản lễ để dâng cúng 5 Mẹ Ngũ Hành. Các oản lễ cần được trang trí tỉ mỉ, trang trọng, sao cho phù hợp với không gian ban thờ. Mỗi Mẹ Ngũ Hành đều có màu sắc đặc trưng riêng, do đó, oản lễ cần được trang trí hình ảnh và hoa văn tương ứng với từng vị thần, vì vậy cần chú ý chọn oản lễ sao cho phù hợp:
- Mẹ Kim: Oản có màu trắng hoặc ánh kim.
- Mẹ Mộc: Oản có màu xanh lá.
- Mẹ Thủy: Oản có màu xanh dương.
- Mẹ Hỏa: Oản có màu đỏ.
- Mẹ Thổ: Oản có màu nâu đất.
Văn khấn 5 Mẹ Ngũ Hành chi tiết
Trong quá trình cúng 5 Mẹ Ngũ Hành không thể thiếu bước đọc văn khấn. Đọc văn khấn 5 Mẹ Ngũ Hành là để thể hiện lòng thành kính và những mong muốn của người cúng.
Dưới đây là bài văn khấn cúng 5 Mẹ Ngũ Hành mà bạn có thể tham khảo:
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy:
- Ngũ Hành Nương Nương Đại Tiên Chúa.
- Đông Phương Giáp Ất Mộc Đức Nương Nương.
- Nam Phương Bính Đinh Hỏa Đức Nương Nương.
- Tây Phương Canh Tân Kim Đức Nương Nương.
- Bắc Phương Nhâm Quý Thủy Đức Nương Nương.
- Trung Ương Mậu Kỷ Thổ Đức Nương Nương.
- Cùng chư vị Tiên Nương, Thánh Mẫu, Ngũ Vị Tôn Ông, Hội Đồng Chư Vị.
Hôm nay là ngày… tháng… năm… (âm lịch)
Tín chủ con là:...............................................................................................
Ngụ tại:.............................................................................................................
Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ cúng dâng, bày lên trước án.
Kính cẩn tâu trình: Chúng con là những người phàm trần tục lụy, ngu muội ít hay. Cúi xin Ngũ Hành Nương Nương, chư vị Tiên Nương, Thánh Mẫu, Ngũ Vị Tôn Ông, Hội Đồng Chư Vị, chứng giám cho lòng thành của chúng con.
Chúng con xin kính cẩn cầu xin: Ngũ Hành Nương Nương, chư vị Tiên Nương, Thánh Mẫu, Ngũ Vị Tôn Ông, Hội Đồng Chư Vị, gia hộ cho gia đình chúng con được:
(Đọc rõ những điều mong muốn như: sức khỏe dồi dào, bình an, tài lộc, may mắn, công việc làm ăn thuận lợi, gia đình hòa thuận, con cái ngoan ngoãn, học hành tấn tới…)
Chúng con xin nguyện: Luôn giữ gìn tâm đức, làm việc thiện, giúp đỡ mọi người, sống theo đạo lý, kính trọng tổ tiên, giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Cúi xin chứng giám, soi xét lòng thành.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Cách thực hiện lễ cúng 5 Mẹ Ngũ Hành
Nghi thức dâng lễ cúng 5 Mẹ Ngũ Hành là cách thức để bày tỏ lòng thành kính với các vị thần linh, mong muốn được họ bảo vệ, che chở để vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Các lễ vật, thời gian cúng lễ và bài văn khấn đều cần phải chuẩn bị chu đáo và đầy đủ. Cụ thể như sau:
- Thời gian cúng lễ: Lễ thường được tiến hành vào các ngày rằm, mồng một hàng tháng hoặc trong những dịp đầu năm, cuối năm khi gia đình có công việc quan trọng hoặc các sự kiện đặc biệt.
- Văn khấn: Đọc văn khấn rõ ràng, mạch lạc để thể hiện sự thành tâm và tôn trọng các bậc thần linh.
- Trang phục: Nên mặc quần áo gọn gàng, lịch sự, tránh trang phục quá sặc sỡ hoặc hở hang.
Những lưu ý quan trọng khi cúng lễ 5 Mẹ Ngũ Hành
Khi tiến hành nghi lễ, gia chủ cần chú ý một số điểm sau để buổi cúng được trang nghiêm và đúng phong tục:
- Thành tâm là chính: Lễ vật có thể đơn giản, tùy điều kiện kinh tế, quan trọng nhất là sự thành kính của người dâng lễ.
- Lễ vật phải tươi mới, sạch sẽ: Tránh sử dụng đồ ôi thiu, dập nát vì thể hiện sự thiếu tôn trọng.
- Trang phục chỉnh tề, kín đáo: Nên mặc quần áo gọn gàng, lịch sự, tránh trang phục
- Giữ gìn vệ sinh không gian thờ tự: Bàn thờ, miếu, hay khu vực cúng cần được lau dọn sạch sẽ trước khi hành lễ.
- Không xin những điều trái đạo lý: Khi khấn, chỉ cầu sức khỏe, bình an, tài lộc, may mắn; tuyệt đối tránh cầu xin làm hại người khác.
- Hạ lễ sau khi cúng: Lễ vật sau khi dâng cúng thường được hạ xuống để thụ lộc, chia sẻ cho người thân, thể hiện sự hòa hợp và may mắn.
Tục thờ 5 Mẹ Ngũ Hành là một nét đẹp trong tín ngưỡng dân gian của người Việt. Trong đó, nghi lễ cúng 5 Mẹ Ngũ Hành không chỉ là hình thức tâm linh mà còn mang giá trị văn hóa sâu sắc, nhắc nhở con người sống hướng thiện, giữ gìn truyền thống. Thực hành lễ cúng bằng sự chân thành sẽ giúp mỗi gia đình tìm thấy được sự bình an, may mắn và gắn kết trong đời sống tinh thần.
Thông tin bài viết chỉ mang tính chất tham khảo.
Đừng quên theo dõi chuyên mục Thường thức của voh.com.vn để cập nhật những tin tức mới nhất, hấp dẫn nhất.
