Tin tứcNếu Bắc Kinh ngừng xuất khẩu hoàn toàn, nguồn dự trữ nam châm quan trọng có thể cạn kiệt chỉ sau vài tháng.
Đầu tháng 4/2025, Trung Quốc mở rộng hạn chế xuất khẩu 7 nguyên tố đất hiếm và nam châm, vốn thiết yếu cho xe điện, tua-bin gió và thiết bị quân sự. Động thái này được cho là phản ứng trước chính sách thuế quan của Mỹ.
Giới chuyên gia cảnh báo, lượng tồn kho hiện tại chỉ đủ dùng trong 3-6 tháng. Các hãng xe buộc phải tăng cường tích trữ và tìm nguồn cung thay thế để tránh đứt gãy sản xuất.
Ông Jan Giese, đại diện công ty Tradium (Đức), cho biết nhiều tập đoàn ô tô chỉ dự trữ nam châm đủ dùng trong 2-3 tháng. Nếu EU hoặc Nhật Bản không nhận hàng kịp thời, chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề.
Các biện pháp mới tập trung vào đất hiếm nặng như dysprosium, terbium và samarium – nguyên liệu then chốt để sản xuất nam châm chịu nhiệt cao, ứng dụng trong xe điện, drone và thiết bị quân sự.
Một lãnh đạo ngành ô tô nhận định, động thái của Trung Quốc sẽ tác động mạnh đến Tesla và các hãng xe khác. Ông đánh giá mức độ nghiêm trọng ở mức 7-8/10, đồng thời nhấn mạnh khó khăn trong việc tìm nguồn thay thế.
Trung Quốc hiện chiếm thế độc quyền trong chế biến đất hiếm nặng. Dù các nguyên tố nhẹ như neodymium chưa bị kiểm soát, chuyên gia Cory Combs (Trivium) cảnh báo Bắc Kinh có thể leo thang nếu chiến tranh thương mại gia tăng.
Theo quy định mới, mọi lô hàng xuất khẩu đất hiếm đều phải xin giấy phép, đồng thời cấm tái xuất sang Mỹ. Nhiều nhà cung cấp Trung Quốc đã tuyên bố bất khả kháng và thu hồi hàng từ thị trường.
Nhật Bản hy vọng Trung Quốc sẽ nới lỏng hạn chế sau khi công ty Lynas (Australia) mở rộng nhà máy chế biến tại Malaysia vào giữa năm 2025. Tuy nhiên, một quan chức Nhật thừa nhận dự trữ hiện tại là không đủ để ngăn rủi ro.
"Vấn đề là liệu chúng ta có kịp xây dựng chuỗi cung ứng thay thế hay không", vị này nói. Trong khi đó, giới phân tích vẫn chưa rõ Trung Quốc sẽ áp dụng các biện pháp mới ra sao sau thông báo ngày 2/4.
Dù chưa công khai cấm xuất khẩu, ông Giese nhấn mạnh: "Điều đáng lo là thời gian xử lý giấy phép có thể bị kéo dài". Điều này đặt ngành công nghiệp ô tô toàn cầu vào thế bấp bênh.
