Tin tứcTheo thông cáo của Wagner, lực lượng này tuyên bố đã hỗ trợ chính quyền quân sự Mali giành lại toàn bộ các thủ phủ cấp vùng, tiêu diệt “hàng nghìn phiến quân và chỉ huy đối phương” bị cáo buộc gây ra bạo lực đối với dân thường trong nhiều năm.
Wagner không nêu rõ hành động tiếp theo của các tay súng khi trở về Nga, cũng như không tiết lộ thời điểm cụ thể rút quân. Trong ảnh tư liệu năm 2022 do AP công bố, ba người đàn ông bịt mặt được cho là lính đánh thuê Wagner từng xuất hiện tại miền bắc Mali.
Lực lượng này bắt đầu hiện diện tại Mali từ cuối năm 2021, sau khi quân đội nắm quyền thông qua hai cuộc đảo chính liên tiếp vào năm 2020 và 2021. Chính quyền quân sự khi đó đã yêu cầu các lực lượng quốc tế như Pháp và Liên Hợp Quốc rút đi, tạo điều kiện cho Wagner thay thế vai trò chống phiến quân.
Tính đến tháng 3/2025, đài Al Jazeera cho biết có khoảng 1.500 thành viên Wagner hoạt động tại Mali.
Sau thông báo rút quân, đại diện Quân đoàn châu Phi – tổ chức bán quân sự mới được thành lập dưới sự bảo trợ của Điện Kremlin – khẳng định sự thay đổi này sẽ không ảnh hưởng đến cam kết hỗ trợ Mali. "Nga không mất đi vị thế, mà sẽ tiếp tục hỗ trợ Bamako ở cấp độ cơ bản hơn", Quân đoàn này cho biết.
Quân đoàn châu Phi được thành lập sau cuộc nổi dậy thất bại của Yevgeny Prigozhin – người sáng lập Wagner – hồi tháng 6/2023. Theo Reuters, khoảng 70-80% lực lượng của Quân đoàn châu Phi từng là thành viên Wagner, nay hoạt động dưới một hình thức tổ chức mới và trực thuộc kiểm soát chặt chẽ hơn từ Moscow.
Ông Ulf Laessing – Giám đốc chương trình Sahel thuộc Quỹ Konrad Adenauer của Đức – nhận định rằng Nga đang chuyển hướng hiện diện quân sự tại Mali từ tác chiến sang huấn luyện và cung cấp thiết bị. “Việc Quân đoàn châu Phi tiếp quản cho thấy Nga vẫn duy trì ảnh hưởng, nhưng vai trò có thể sẽ chuyển đổi,” ông Laessing nói.
Trong bối cảnh Wagner rút quân, Mali vẫn đang đối mặt với các mối đe dọa nghiêm trọng từ phiến quân và lực lượng ly khai. Nhóm Jama'a Nusrat ul-Islam wa al-Muslimin (JNIM), có liên hệ với Al-Qaeda, đã lên tiếng nhận trách nhiệm về nhiều vụ tấn công gần đây, trong đó có vụ đánh bom hôm 4/6 khiến hàng chục binh sĩ Mali và một số lính Nga thiệt mạng gần thủ đô Bamako.
Mali là quốc gia không giáp biển thuộc vùng Sahel, nơi tình trạng bất ổn kéo dài từ năm 2012 đến nay. Các lực lượng nổi dậy thường xuyên tấn công quân đội, chiếm giữ địa bàn và gây thiệt hại lớn về nhân mạng.
Việc Wagner rút lui đánh dấu một bước ngoặt chiến lược trong sự hiện diện quân sự của Nga tại châu Phi, song giới quan sát nhận định Moscow sẽ không rời bỏ hoàn toàn sân sau địa chính trị này.
