Tin tứcTheo dữ liệu hải quan, Trung Quốc xuất khẩu 7.742,2 tấn đất hiếm trong tháng 6/2025, tăng 60% so với cùng kỳ năm ngoái và 32% so với tháng 5 vừa qua.
Đây được coi là bước chuyển tích cực sau giai đoạn Bắc Kinh siết chặt kiểm soát xuất khẩu hồi tháng 4, nhằm đáp trả loạt biện pháp hạn chế chip bán dẫn và tăng thuế quan từ phía Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump, theo South China Morning Post.
Dấu hiệu “tan băng”
Tháng trước, tờ Wall Street Journal đưa tin một số nhà sản xuất Mỹ đã được cấp phép xuất khẩu đất hiếm trong vòng 6 tháng - tín hiệu cho thấy khả năng nối lại chuỗi cung ứng quan trọng giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.
Trong khi đó, Bộ Thương mại Trung Quốc cũng cam kết cải thiện quy trình phê duyệt xuất khẩu đối với doanh nghiệp châu Âu, giúp họ tiếp cận khoáng sản đất hiếm dễ dàng hơn.
Châu Âu hiện phụ thuộc lớn vào đất hiếm và nam châm vĩnh cửu từ Trung Quốc, và những gián đoạn nguồn cung gần đây đã gây lo ngại trong nhiều ngành công nghiệp then chốt.
Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế Xu Tianchen từ Economist Intelligence Unit lưu ý rằng giá trị xuất khẩu tính theo USD giảm 47% so với cùng kỳ năm ngoái, nhiều khả năng do sự thay đổi trong cơ cấu sản phẩm xuất khẩu - với tỷ trọng lớn hơn thuộc về các nguyên liệu rẻ hơn, thay vì nhóm có giá trị cao như đất hiếm trung và nặng.
Chưa thể trở lại bình thường hoàn toàn
Dù lượng xuất khẩu tăng, nhưng ông Xu Tianchen cho biết việc khôi phục dòng chảy của các loại đất hiếm trung và nặng sẽ mất nhiều thời gian, vì chúng vẫn yêu cầu giấy phép xuất khẩu và bị kiểm soát chặt.
“Việc xuất khẩu các sản phẩm chứa các nguyên tố nhạy cảm không thể phục hồi ngay trong một sớm một chiều,” ông Xu nói.
Số liệu hiện tại chưa phân loại chi tiết theo từng loại đất hiếm, cũng chưa rõ có bao nhiêu trong số đó là sản phẩm từng bị hạn chế. Báo cáo toàn diện hơn dự kiến sẽ được Trung Quốc công bố vào ngày 20/7, có thể cung cấp bức tranh rõ hơn về tác động thực sự của các chính sách mới.
Đất hiếm là nguyên liệu chiến lược trong nhiều lĩnh vực như ô tô điện, hàng không vũ trụ, quốc phòng và sản xuất chip. Với phần lớn công suất tinh chế và chuỗi cung ứng toàn cầu tập trung ở Trung Quốc, Bắc Kinh đang sở hữu lợi thế lớn trong ván cờ thương mại - công nghệ so với Washington.
Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp nước ngoài phải xin giấy phép xuất khẩu đất hiếm từ Trung Quốc, và quá trình này có thể kéo dài 45 ngày, đồng thời phải chứng minh rằng hàng hóa sẽ không phục vụ mục đích quân sự.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent gần đây xác nhận Trung Quốc đã nối lại một phần xuất khẩu nam châm đất hiếm sang Mỹ, dù khối lượng chưa quay lại mức trước tháng 4.
“Chúng tôi hy vọng dòng chảy sẽ nhanh hơn,” Fox News dẫn lời ông Bessent cho biết.
Theo đánh giá của giới quan sát, động thái nới lỏng kiểm soát của Trung Quốc không chỉ nhằm hạ nhiệt căng thẳng thương mại mà còn để tránh bị cô lập trong bối cảnh phương Tây tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, liệu đây là xu hướng lâu dài hay chỉ là bước đi chiến thuật tạm thời thì vẫn còn chờ những diễn biến tiếp theo.