Tin tứcVới mức thuế cao chưa từng có nhằm vào hàng hóa Trung Quốc và châu Âu, ông Trump tin rằng nước Mỹ đang bước vào kỷ nguyên mới của tự cường kinh tế. Vấn đề là cái giá phải trả cho cuộc "giải phóng" này là gì?
Các mục tiêu lớn mà ông Trump và các cố vấn đề ra như phục hồi sản xuất trong nước, tái định hình chuỗi cung ứng, đưa công ăn việc làm trở lại Mỹ tất cả đều không hề sai. Song giới chuyên gia đồng thuận rằng đó là những mục tiêu dài hạn, cần nhiều năm để hiện thực hóa. Trong khi chờ đợi điều đó xảy ra, người dân Mỹ có thể sớm cảm nhận được điều chắc chắn hơn - đó là giá cả tăng, thị trường tài chính rung lắc và nguy cơ suy thoái dần hình thành.
Ông Trump có thể là người chịu đau giỏi. Nhưng liệu cử tri có đủ kiên nhẫn để cùng ông "chịu đau" đến kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026?
Sự thật là đảng Cộng hòa đang nắm quyền ở lưỡng viện Quốc hội Mỹ chỉ với cách biệt mong manh. Một sai lầm kinh tế - dù chỉ là cảm nhận - cũng có thể đủ để lật lại cán cân quyền lực.
Một cuộc khảo sát của Reuters/Ipsos cho thấy đa số người Mỹ, kể cả cử tri Cộng hòa, tin rằng thuế quan sẽ đẩy giá thực phẩm và hàng hóa thiết yếu lên cao. Đây là điều mà ông Trump từng hứa sẽ giảm khi tranh cử Tổng thống.
Thế nên, nếu giá cả leo thang thì Trump khó có thể đổ lỗi cho người tiền nhiệm Joe Biden mãi được - nhất là khi nền kinh tế ông tiếp quản có tăng trưởng gần 3%, lạm phát dưới 3% và thất nghiệp ở mức thấp.
Giới đầu tư cũng không lạc quan hơn. Thị trường chứng khoán toàn cầu đã có một ngày "đỏ lửa" sau thông báo tăng thuế của ông Trump.
Song trước phản ứng tiêu cực của thị trường, ông Trump vẫn tuyên bố tại Nhà Trắng đầy lạc quan: “Mọi thứ sẽ bùng nổ.” Nhưng người có tài khoản hưu trí 401(k) lại không thấy "bùng nổ" ở đâu - ngoại trừ trên hóa đơn đi chợ.
Nội bộ Đảng Cộng hòa cũng bắt đầu xuất hiện rạn nứt. Một số Thượng nghị sĩ Cộng hòa đã cùng phe Dân chủ bỏ phiếu hạn chế quyền áp thuế của Tổng thống. Các cuộc bầu cử gần đây tại Florida và Wisconsin đã cho thấy tín hiệu cảnh báo: chiến thắng vẫn còn (cho Đảng Cộng hòa), nhưng cách biệt đang thu hẹp.
Ngay cả giới chuyên gia cũng bắt đầu bày tỏ lo ngại. Ông Philip Luck, Giám đốc chương trình kinh tế tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cựu Phó Kinh tế trưởng Bộ Ngoại giao dưới thời cựu Tổng thống Biden, thẳng thắn nhận định: “Xét từ góc độ rủi ro chính trị, đây thực sự là một ý tưởng tệ hại." Ông cũng cảnh báo rõ ràng rằng các đối tác thương mại có thể trả đũa, kéo theo những hệ lụy kinh tế và ngoại giao không thể lường trước.
Bà Barbara Trish, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Grinnell (Iowa), lại nhìn nhận vấn đề dưới một lăng kính khác - sự miễn nhiễm về mặt chính trị đáng kinh ngạc của ông Trump.
“Bao nhiêu lần giới quan sát đã nghĩ 'Đây rồi, giọt nước tràn ly, lớp Teflon (lớp chống dính - PV) của ông ấy lần này sẽ bong tróc' - nhưng rồi chuyện đó vẫn chưa xảy ra?”, bà Trish nhận định.
Thực tế cho thấy ông Trump dường như luôn vượt qua những đòn chỉ trích tưởng chừng chí mạng và đứng vững. Nhưng năm 2026 tới với dự đoán giá cả leo thang và niềm tin kinh tế sụt giảm, đó có thể sẽ là một bài kiểm tra khác và lần này khó lường hơn nhiều.
Dưới góc nhìn chính sách, thuế quan có thể là công cụ hữu ích nếu được dùng khéo léo, đúng lúc, đúng cách. Nhưng nếu sử dụng như một vũ khí chính trị không có chiến lược dài hạn, hậu quả sẽ là gánh nặng đổ lên vai người dân, và lá phiếu của họ là thứ ông Trump không thể kiểm soát.
Một cựu trợ lý Đảng Cộng hòa (giấu tên) đã nói: "Bạn không thể bẻ lái một tàu sân bay chỉ trong một khúc cua, và bạn cũng không thể tái cấu trúc kinh tế toàn cầu chỉ sau một đêm." Câu hỏi đặt ra là liệu ông Trump đang lái tàu sân bay, hay đang đốt lửa dưới khoang máy?