Tin tứcTòa án Tối cao Mỹ đã ra phán quyết cho phép Tổng thống Donald Trump bắt đầu triển khai các bước đầu tiên trong kế hoạch gây tranh cãi nhằm chấm dứt chính sách cấp quốc tịch cho trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Mỹ, dù chưa xem xét đến tính hợp hiến của chính sách này.
Phán quyết được đưa ra trong bối cảnh nhiều bang và tổ chức bảo vệ quyền nhập cư đang theo đuổi các vụ kiện nhằm phản đối sắc lệnh do ông Trump ký trong ngày đầu nhiệm kỳ Tổng thống lần thứ hai. Theo sắc lệnh này, trẻ em sinh ra trên đất Mỹ chỉ được cấp quốc tịch nếu có ít nhất một người cha hoặc mẹ là công dân hoặc thường trú nhân hợp pháp – một thay đổi căn bản so với chính sách cấp quốc tịch theo nơi sinh vốn được bảo vệ bởi Tu chính án thứ 14 trong hơn 150 năm qua.
Các thẩm phán liên bang tại Maryland, Massachusetts và Washington trước đó đã ra lệnh cấm toàn quốc nhằm ngăn việc thi hành chính sách mới, cho rằng sắc lệnh có thể vi hiến. Tuy nhiên, Tòa án Tối cao Mỹ, với đa số thẩm phán theo khuynh hướng bảo thủ, đã đồng ý với lập luận của phía chính quyền rằng các tòa án cấp dưới không có thẩm quyền ban hành lệnh cấm trên phạm vi toàn quốc nếu không có căn cứ cụ thể.
Thẩm phán Amy Coney Barrett, người được ông Trump bổ nhiệm trước đây, cho rằng "việc một tòa án xác định rằng nhánh hành pháp hành động sai không đồng nghĩa tòa án đó có quyền áp đặt lệnh cấm trên toàn nước Mỹ." Theo quyết định mới, các lệnh cấm chỉ còn hiệu lực đối với những nguyên đơn cụ thể đã nộp đơn kiện, đồng nghĩa với việc ông Trump có thể bắt đầu áp dụng chính sách ở các khu vực không thuộc phạm vi các vụ kiện.
Dù vậy, phán quyết của Tòa án Tối cao không mang ý nghĩa khẳng định tính hợp hiến của sắc lệnh, và các vụ kiện vẫn sẽ tiếp diễn. Thẩm phán tự do Ketanji Brown Jackson, trong ý kiến phản đối, gọi phán quyết này là “mối đe dọa nghiêm trọng đối với nguyên tắc pháp quyền,” đồng thời cảnh báo về tiền lệ nguy hiểm khi hạn chế phạm vi các lệnh tòa án trong những vấn đề hiến định.
Giới phân tích đánh giá đây là bước tiến quan trọng trong nỗ lực của ông Trump nhằm thúc đẩy chính sách nhập cư cứng rắn – vốn là trọng tâm trong chiến dịch tranh cử năm 2020 và nay được tiếp tục phát huy trong nhiệm kỳ thứ hai. Tuy nhiên, hành động này cũng đẩy nước Mỹ vào một cuộc tranh luận pháp lý và xã hội gay gắt về bản chất quyền công dân và giới hạn quyền lực của tổng thống.
