Tin tứcMột nhóm thẩm phán liên bang Mỹ ngày 16/9 đã ra phán quyết ngăn Tổng thống Donald Trump cách chức bà Lisa Cook, thành viên Hội đồng Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed), chỉ vài giờ trước khi Fed bắt đầu cuộc họp quan trọng về chính sách lãi suất.
Trong phán quyết, hai trong số ba thẩm phán thuộc hội đồng tòa phúc thẩm nhấn mạnh rằng chính quyền ông Trump “không đáp ứng được các yêu cầu nghiêm ngặt để tạm hoãn thi hành trong khi kháng cáo.”
Trước đó, ngày 9/9, một thẩm phán liên bang tại Washington đã ban hành quyết định tạm thời ngăn việc sa thải bà Cook. Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Trump ngay lập tức kháng cáo và yêu cầu tòa phúc thẩm đưa ra phán quyết trước thềm cuộc họp chính sách tiền tệ của Fed.
Ông Trump đã tìm cách cách chức bà Cook từ cuối tháng 8 với lý do liên quan đến các cáo buộc gian lận thế chấp. Bà Cook khẳng định mình vô tội và cho đến nay chưa bị truy tố về bất kỳ tội danh nào.
Hội đồng thẩm phán cho rằng việc cách chức bà Cook không thể thực hiện nếu bà chưa được cung cấp “một hình thức thông báo và cơ hội phản hồi có ý nghĩa.” Các thẩm phán cũng lưu ý rằng vai trò của một thống đốc Fed có những điểm “khác biệt quan trọng” so với các quan chức ở các cơ quan liên bang khác.
Tòa án Tối cao Mỹ gần đây cũng từng nhấn mạnh tính chất đặc thù của Fed, coi đây là một “thực thể bán tư nhân, được cấu trúc độc đáo,” với truyền thống hoạt động độc lập trong hệ thống chính trị và kinh tế Mỹ. Đây là một trong những cơ sở pháp lý được viện dẫn để bảo vệ tính độc lập của các thành viên Hội đồng Thống đốc Fed trước áp lực từ nhánh hành pháp.
Bà Lisa Cook, một nhà kinh tế học nổi tiếng, được bổ nhiệm vào Hội đồng Thống đốc Fed vào năm 2022 dưới thời Tổng thống Joe Biden. Bà là phụ nữ Mỹ gốc Phi đầu tiên giữ vị trí này. Trong hơn ba năm qua, bà tham gia trực tiếp vào các quyết sách lớn về lãi suất, ổn định giá cả và điều hành chính sách tiền tệ trong bối cảnh lạm phát toàn cầu leo thang.
Việc tòa phúc thẩm ngăn chặn nỗ lực sa thải bà Cook diễn ra ngay trước cuộc họp quan trọng của Fed, nơi các quan chức sẽ thảo luận về khả năng cắt giảm lãi suất lần đầu tiên trong hơn một năm. Quyết định của Fed, dự kiến công bố ngày 17/9, được thị trường tài chính toàn cầu đặc biệt quan tâm, bởi nó có thể tác động trực tiếp đến dòng vốn, tỷ giá và triển vọng tăng trưởng kinh tế.
Theo Đạo luật Dự trữ Liên bang, một thống đốc Fed chỉ có thể bị cách chức “vì lý do chính đáng” hoặc hành vi sai phạm cụ thể. Các chuyên gia pháp lý nhận định phán quyết lần này là một minh chứng mạnh mẽ cho tính độc lập của Fed, đồng thời gửi đi thông điệp rằng Tổng thống không thể dễ dàng thay đổi thành phần lãnh đạo cơ quan này chỉ dựa trên cáo buộc chưa được kiểm chứng.
Giới quan sát dự đoán vụ việc có thể còn tiếp tục kéo dài qua các vòng kháng cáo, nhưng trong ngắn hạn, bà Lisa Cook sẽ vẫn có mặt và tham gia biểu quyết trong cuộc họp chính sách tiền tệ của Fed lần này.
