Tin tứcTuy vậy chính sách này có thể thúc đẩy các nền kinh tế châu Á tìm cách hiện đại hóa công nghiệp. Khi Hoa Kỳ hướng nội, những nước như Malaysia, Thái Lan hay Việt Nam sẽ thấy cơ hội củng cố vai trò trong chuỗi giá trị toàn cầu. Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc đang đẩy nhanh phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) và các khoa học tiên tiến khác.
Thời gian qua, nhiều nước châu Á nỗ lực phát triển công nghiệp theo chiều rộng lẫn chiều sâu. Malaysia không che dấu ý định trở thành cường quốc hàng đầu khu vực về chip và chất bán dẫn. Thái Lan với hàng loạt sáng kiến chuyển đổi nền kinh tế theo hướng kỹ thuật số, cũng như thúc đẩy hành lang phía Đông nhằm thu hút đầu tư toàn cầu.
Các cố gắng này thường gặp trở ngại, như sự cạnh tranh gay gắt từ những nền kinh tế tiên tiến. Tuy nhiên lần này, chủ nghĩa bảo hộ của Hoa Kỳ có thể làm thay đổi truyền thống đó.
Theo phân tích của đại học Yale, từ đầu năm 2025 đến ngày 1.8, thuế quan Hoa Kỳ tăng trung bình 15,9%. Thuế mới nhắm vào hàng hóa chứ không phải dịch vụ. Điển hình là thuế thép, nhôm, đồng và xe hơi. Mỗi mức được thiết kế nhằm phục hồi một ngành công nghiệp nhất định hoặc giải quyết đe dọa về an ninh kinh tế quốc gia.
Sự chuyển hướng từ nhập khẩu sang sản xuất tại chỗ, đi kèm các thách thức không nhỏ. Không quốc gia nào đủ sức hoặc tài nguyên có sẵn, để sản xuất mọi hàng hóa cần thiết. Dù thuế quan giúp tăng thu ngân sách và đầu tư, nhưng có thể khiến các dòng vốn liên quan đến công nghệ, kỹ thuật số hoặc AI rút bớt ra ngoài. Nguồn nhân lực tập trung nhiều vào công nghiệp cơ bản, khiến những lĩnh vực công nghệ khó tìm người, hoạt động của các công ty nước ngoài trở nên tốn kém hơn. Các trường đại học ít nhiều phải định hướng lại hoạt động tuyển sinh.
Khi Hoa Kỳ chuyển nguồn lực vào công nghiệp cơ bản, nhiều quốc gia có vị thế tương đối tốt ở các ngành công nghiệp có lợi nhuận cao hơn, đã thấy cơ hội. Malaysia và Indonesia có thể củng cố ngành máy móc điện - điện tử, trong khi Việt Nam và Thái Lan có thể củng cố vai trò trong chuỗi giá trị ô tô và linh kiện máy móc.
Có dấu hiệu cho thấy, châu Á đang giành được thị phần nhiều hơn, trong lĩnh vực dịch vụ và kỹ thuật số giá trị cao, khi nhiều công ty tái cân bằng hoạt động để ứng phó với thay đổi.
Một số tập đoàn đa quốc gia như McDonald’s đã chuyển hoạt động AI và phân tích từ Hoa Kỳ sang Ấn Độ. Theo thời gian, điều này âm thầm đẩy nhanh quá trình dịch chuyển dịch vụ kỹ thuật số giá trị cao sang châu Á.
Chủ nghĩa bảo hộ của Hoa Kỳ, còn tác động đến dòng chảy nhân tài. Nhiều ngành sản xuất cơ bản ít phụ thuộc vào nhân lực có bằng đại học hoặc cao hơn. Kết hợp với chính sách nhập cư bị siết chặt, sẽ làm chậm dòng chảy chất xám từ châu Á sang xứ cờ hoa, giúp các nền kinh tế mới nổi phần nào sở hữu nguồn nhân lực cần thiết để nâng cấp ngành công nghiệp.
Tuy nhiên, để thành công trong quá trình nâng cấp này, còn phụ thuộc nhiều yếu tố. Ví dụ đầu tư vào giáo dục, cơ sở hạ tầng và năng lực hành chính công.
Hoa Kỳ vẫn sở hữu nhiều gã khổng lồ công nghệ và các trường đại học hàng đầu thế giới về nghiên cứu, nên vẫn duy trì lợi thế về khoa học.
Tuy nhiên ưu tiên các ngành công nghiệp cơ bản thông qua chủ nghĩa bảo hộ, xứ cờ hoa lại âm thầm định hình lại sân chơi toàn cầu. Do đó với nhiều nhà hoạch định chính sách châu Á, thông điệp họ nhận ra là rõ ràng: Chủ nghĩa bảo hộ Hoa Kỳ mang đến cơ hội hiếm có, để đẩy nhanh quá trình đổi mới các ngành công nghiệp.
