Từ ngày 7/8, Tổng thống Donald Trump áp mức thuế 25% và dự kiến tăng lên 50% vào 27/8. Lãnh đạo công đoàn ước tính 50.000 công nhân đã mất việc kể từ tháng 4, khi ông Trump công bố thuế cơ bản 10% với hầu hết đối tác và lần đầu đe dọa áp thuế cao hơn với Ấn Độ.
Surat, bang Gujarat, vốn xử lý tới 80% lượng kim cương thế giới trước khi xuất sang Mỹ, UAE, Hong Kong, Bỉ... Trong năm tài chính qua, Mỹ là khách hàng lớn nhất, mua khoảng 5 tỷ USD kim cương từ Ấn Độ. Nhưng giờ đây, các đơn hàng xuất khẩu gần như tạm dừng.

Ramesh Zilriya, Chủ tịch Công đoàn Thợ Kim cương Gujarat, cảnh báo: “Thuế quan Mỹ sẽ hủy hoại ngành công nghiệp của chúng tôi, đồng nghĩa hủy hoại nhiều cuộc đời”. Ông kêu gọi Washington rút lại chính sách thuế này.
Ngành kim cương Ấn Độ vốn khó khăn do thiếu nguồn cung thô từ Nga, nước bị phương Tây trừng phạt. Nay, mức thuế mới càng khiến kim cương Ấn Độ đắt đỏ, khó đến được tay các hãng trang sức Mỹ. Các cuộc đàm phán thương mại giữa Washington và New Delhi đã bị hủy, khiến hy vọng tháo gỡ bế tắc thêm mong manh.
Trên đường Kohinoor, trung tâm ngành kim cương Surat, không khí vốn náo nhiệt nay lặng lẽ. Số thợ cắt, mài, đánh bóng giảm một nửa. Vallabh Rathod, 45 tuổi, chủ một xưởng đánh bóng, cho biết chỉ còn 25 thợ làm việc thay vì 50 như trước. Ông phải yêu cầu công nhân nghỉ thêm sáu ngày để tiết kiệm chi phí. Thu nhập cá nhân cũng giảm từ 690 USD xuống 285 USD/tháng.
Các ngành nghề phụ trợ cũng lao đao. Munna Parmar, bán thuốc lá dạo, than thu nhập giảm một nửa. Jay Patel, chủ quán ăn chay dhokla, cho biết khách giảm mạnh từ cuối tháng 7. “Nếu ngành kim cương khổ, tất cả chúng ta đều khổ”, ông nói.
Bhavesh Bhakhar, 49 tuổi, làm nghề phân loại kim cương từ năm 13 tuổi, mất việc hôm 7/8. “Mỗi sáng tỉnh dậy, tôi nghĩ ngay đến việc đi xin việc. Nhưng không ai nhận”, anh chia sẻ.
Các chuyên gia cảnh báo nếu Mỹ nâng thuế lên 50%, sẽ có thêm 100.000 người mất việc. Một số doanh nghiệp tính chuyển sang sản xuất kim cương nhân tạo giá rẻ, nhưng lợi nhuận vốn đã mỏng do giá nguyên liệu Nga tăng cao.
Paul Zimnisky, chuyên gia tư vấn ngành kim cương, cho biết các nhà bán lẻ Mỹ đã tích trữ đủ hàng trong ba tháng. Nhưng nếu thuế 50% có hiệu lực, cả chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ bị giáng đòn mạnh. “Mọi người đều đang trong chế độ chờ. Rất khó kinh doanh trong bất ổn hiện nay”, ông nhận định.