Ngày 26/6, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) Antonio Guterres cảnh báo Hiến chương LHQ - nền tảng của trật tự quốc tế hiện đại - đang gặp thách thức chưa từng có trong bối cảnh thế giới ngày càng nhiều biến động và văn kiện này tròn 80 năm kể từ ngày ký kết.
Phát biểu trước Đại Hội đồng LHQ gồm 193 quốc gia thành viên, Tổng Thư ký Antonio Guterres nhấn mạnh: “Chúng ta đang chứng kiến một mô hình quen thuộc được lặp đi lặp lại: Các nước tuân thủ Hiến chương khi phù hợp, và khi ngược lại thì phớt lờ. Hiến chương LHQ không phải là thực đơn cho ta tùy chọn. Đây là nền tảng của quan hệ quốc tế.”
Những năm gần đây, nhiều quốc gia bị cáo buộc vi phạm Hiến chương LHQ nhưng ít trường hợp phải chịu hậu quả cụ thể. Nga và Israel từng bị Đại Hội đồng LHQ chỉ trích vì các hành động quân sự tại Ukraine và Dải Gaza, song xung đột vẫn tiếp diễn.
Tuần qua, Iran cũng đã cáo buộc Mỹ vi phạm Hiến chương LHQ khi tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào cơ sở hạt nhân trong lãnh thổ Iran. Phía Mỹ biện minh hành động của mình là “tự vệ chính đáng” theo điều khoản của Hiến chương.

Cách đây tròn 80 năm sau Chiến tranh Thế giới lần hai năm 1945, LHQ chính thức được thành lập; và vào ngày 26/6 cùng năm, Hiến chương LHQ được ký kết tại San Francisco (Mỹ) bởi 50 quốc gia đầu tiên.
Văn kiện chính thức có hiệu lực sau đó 4 tháng, với mục tiêu ngăn ngừa chiến tranh, bảo vệ phẩm giá con người và đề cao quyền bình đẳng giữa nam và nữ, giữa các quốc gia lớn và nhỏ.

Quan chức ngoại giao cấp cao của Mỹ, ông McCoy Pitt, nhận định LHQ đã đạt được nhiều thành tựu trong 8 thập kỷ qua, song cũng lưu ý về những tồn tại hiện có đang làm giới hạn tiềm năng của tổ chức quốc tế lớn nhất thế giới này.
“Chúng tôi lấy làm tiếc khi thấy LHQ dường như đang xa rời sứ mệnh sáng lập. Chiến tranh vẫn đang tiếp diễn trên nhiều châu lục. Các nguyên tắc của Hiến chương cần tiếp tục là trung tâm định hướng, không chỉ là một bản thỏa thuận cho một thế giới tốt đẹp hơn, mà còn là lời kêu gọi hành động không ngừng”, ông McCoy Pitt nói.