Tin tức“Chúng tôi truyền đạt mong muốn của mình tới Triều Tiên về việc tổ chức một cuộc gặp thượng đỉnh,” bà Sanae Takaichi phát biểu ngày 3/11 tại một mít-tinh kêu gọi đưa các công dân Nhật Bản bị bắt cóc nhiều thập kỷ trước về nước, theo Reuters.
Vấn đề công dân Nhật bị bắt cóc được cho là diễn ra cuối những năm 1970-1980 từ lâu phủ bóng đen lên quan hệ hai nước vốn chằng chịt lịch sử thuộc địa và xung đột.
Tokyo khẳng định ít nhất 17 người bị đặc vụ Triều Tiên đưa đi; năm người đã được hồi hương năm 2002. Bình Nhưỡng bác bỏ con số của Nhật, nói một số nạn nhân đã chết vì tai nạn hoặc tự sát và cho rằng “vấn đề đã được giải quyết”. Nhưng với các gia đình nhiều nạn nhân khi mất tích vẫn là thiếu niên, nỗi đau và sự chờ đợi kéo dài hàng thập kỷ chưa bao giờ nguôi.
Bà Takaichi khẳng định bà muốn “các nhà lãnh đạo đối thoại trực tiếp và đạt kết quả cụ thể”, đặt mục tiêu giải quyết trong nhiệm kỳ.
Kể từ khi nhậm chức sau chiến thắng bầu cử tháng 10, bà Takaichi đã gặp gia đình nạn nhân hai lần, trong đó có một cuộc gặp trước đây cùng Tổng thống Mỹ Donald Trump trong chuyến thăm Nhật Bản tín hiệu Tokyo muốn duy trì phối hợp chặt với Washington trong hồ sơ nhạy cảm này.
Bà cũng cam kết tiếp nối di sản chính trị của cố Thủ tướng Shinzo Abe, người nhiều năm theo đuổi giải pháp cho vụ bắt cóc.
Hy vọng đối thoại trực tiếp gợi nhớ tiền lệ năm 2002 khi Thủ tướng Junichiro Koizumi tới Bình Nhưỡng gặp Kim Jong Il lần đầu một lãnh đạo Nhật thăm Triều Tiên kể từ Thế chiến II.
Bình Nhưỡng thừa nhận vai trò trong các vụ bắt cóc sau nhiều năm phủ nhận và 5 công dân Nhật được về nước, đoàn tụ sau 20-30 năm. Năm 2004, ông Koizumi quay lại và một số gia đình khác cũng đoàn tụ. Từ đó không có thêm đợt hồi hương nào, còn đàm phán rơi vào bế tắc dù các Thủ tướng Abe rồi Fumio Kishida đều từng bày tỏ sẵn sàng gặp Kim Jong Un “không điều kiện”.
Lần này, bà Takaichi nhấn mạnh đối thoại thượng đỉnh là con đường khả dĩ nhất để phá vỡ vòng luẩn quẩn. Bài toán không hề đơn giản. Bên cạnh tranh chấp lịch sử và mất lòng tin tích tụ, bối cảnh an ninh khu vực từ chương trình tên lửa của Triều Tiên đến cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc khiến “chi phí chính trị” cho mọi nhượng bộ đều cao.
Tokyo phải cân bằng giữa nguyên tắc nhân đạo, an ninh quốc gia và đồng thuận trong nước; còn Bình Nhưỡng nhiều khả năng muốn đổi nhượng bộ lấy bảo đảm an ninh hoặc nới lỏng trừng phạt.
