Tin tứcBà Chávez đang bị xét xử vì cáo buộc “âm mưu nổi loạn” trong các biến động chính trị năm 2022 tại Peru, liên quan tới nỗ lực giải tán Quốc hội dưới thời cựu Tổng thống Pedro Castillo.
Quyết định này được xem là bước leo thang mới trong căng thẳng ngoại giao kéo dài gần hai năm giữa hai quốc gia Mỹ Latinh.
Bộ Ngoại giao Peru cho rằng việc cấp tị nạn cho bà Chávez “can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ” và “vi phạm các nguyên tắc ngoại giao quốc tế.” Cơ quan này yêu cầu Mexico rút toàn bộ phái bộ ngoại giao khỏi Peru, nhấn mạnh biện pháp này nhằm “bảo vệ trật tự hiến pháp và chủ quyền quốc gia.”
Trước đó, quan hệ Peru-Mexico đã xấu đi đáng kể sau biến động chính trị tại Lima cuối năm 2022, khi Peru từng rút Đại sứ tại Mexico và hạ cấp quan hệ xuống mức đại biện lâm thời sau các phát biểu của lãnh đạo Mexico về tình hình nội bộ Peru.
Bà Betssy Chávez từng giữ chức Thủ tướng Peru trong thời gian ngắn cuối năm 2022 và đang chịu lệnh tạm giam, cấm xuất cảnh.
Chính phủ Peru cho rằng việc Mexico chấp thuận đơn xin tị nạn của bà ảnh hưởng trực tiếp đến tiến trình tư pháp quốc gia, gây bất ổn về mặt pháp lý và chính trị. Ông Castillo, người bị phế truất, dẫn tới các cuộc biểu tình kéo dài nhiều tháng làm hơn 60 người thiệt mạng, cũng là nguyên nhân khiến căng thẳng giữa hai nước gia tăng.
Trước quyết định của Peru, Mexico chưa đưa ra phản ứng chính thức, nhưng nhiều lần khẳng định quyết định cấp tị nạn được thực hiện phù hợp luật pháp quốc tế và truyền thống nhân đạo của nước này. Hồi năm 2023, cựu Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador từng chỉ trích việc bắt giữ các nhân vật liên quan ông Castillo là “mang động cơ chính trị.”
Giới phân tích cho rằng căng thẳng ngoại giao này phản ánh sự phân cực chính trị gia tăng tại Mỹ Latinh, nơi nhiều quốc gia có quan điểm khác biệt về mô hình quản trị, vai trò quân đội và cơ chế chuyển giao quyền lực. Một số tổ chức khu vực, trong đó có Tổ chức các quốc gia châu Mỹ (OAS), kêu gọi hai bên kiềm chế, tránh leo thang, đồng thời thúc đẩy đối thoại để giải quyết khủng hoảng.
Căng thẳng Peru-Mexico cũng có thể tác động tới hợp tác kinh tế và thương mại trong khuôn khổ Liên minh Thái Bình Dương, tổ chức mà hai nước đều là thành viên sáng lập. Nhiều nhà phân tích cảnh báo rằng nếu mối quan hệ ngoại giao không được khôi phục, các dự án hợp tác khu vực và đầu tư song phương có thể gặp khó khăn, ảnh hưởng tới sự ổn định kinh tế khu vực.
Sự việc diễn ra trong bối cảnh Mỹ Latinh đang chứng kiến nhiều biến động chính trị quan trọng, với các cuộc bầu cử và thay đổi chính phủ tại Mexico, Brazil và một số nước Nam Mỹ, khiến căng thẳng ngoại giao và phân hóa chính trị trong khu vực trở nên ngày càng rõ nét.
Tổng cộng, quyết định của Peru được đánh giá là bước leo thang ngoại giao quan trọng, đặt ra thách thức lớn cho mối quan hệ song phương, đồng thời làm nổi bật những khác biệt về chính sách, pháp lý và cách tiếp cận nhân đạo trong khu vực Mỹ Latinh.
