Tin tứcĐây được cho là thông điệp răn đe tới Trung Quốc và Nga trong bối cảnh căng thẳng chiến lược gia tăng.
Thông báo được ông Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social khi đang trên trực thăng Marine One, trên đường tới thành phố Busan (Hàn Quốc) để gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong khuôn khổ các cuộc đàm phán thương mại.
“Vì các nước khác cũng tiến hành các chương trình thử nghiệm, tôi đã chỉ thị Bộ Chiến tranh bắt đầu thử nghiệm vũ khí hạt nhân của Mỹ trên cơ sở tương đương. Quy trình sẽ bắt đầu ngay lập tức,” ông Trump viết. “Nga đứng thứ hai, còn Trung Quốc xếp thứ ba nhưng sẽ bắt kịp trong 5 năm tới.”
Ông cho rằng việc nối lại thử nghiệm hạt nhân là “cần thiết để bảo đảm Mỹ không bị tụt lại” so với các đối thủ.
Hiện chưa rõ ông Trump ám chỉ hoạt động thử nghiệm hạt nhân là các vụ nổ thử thực tế - do Cục An ninh Hạt nhân Quốc gia (NNSA) thực hiện, hay các vụ phóng thử tên lửa mang đầu đạn hạt nhân.
Nếu là thử nghiệm nổ thật, đây sẽ là lần đầu tiên một cường quốc hạt nhân thực hiện kể từ sau vụ thử của Triều Tiên năm 2017.
Lần cuối cùng Mỹ tiến hành thử nghiệm hạt nhân là tháng 9/1992, dưới thời Tổng thống George H.W. Bush và cũng là người đã tuyên bố lệnh ngừng thử nghiệm sau đó. Nga và Trung Quốc cũng đã dừng các vụ thử hạt nhân từ thập niên 1990.
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov bày tỏ ngạc nhiên, nói rằng “cho đến nay, chúng tôi chưa hề biết có quốc gia nào đang thử nghiệm vũ khí hạt nhân.”
Ông Peskov nhấn mạnh Nga chưa tiến hành bất kỳ vụ thử nổ hạt nhân nào, dù gần đây đã thử các loại vũ khí hạt nhân mới, gồm tên lửa hành trình hạt nhân và ngư lôi tự hành Poseidon.
Về phía Trung Quốc, Bộ Ngoại giao nước này kêu gọi Mỹ tuân thủ cam kết duy trì lệnh cấm thử hạt nhân và “bảo vệ cân bằng chiến lược toàn cầu”.
Ông Robert Floyd - người đứng đầu Tổ chức Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBTO) có trụ sở tại Vienna - cảnh báo: “Bất kỳ vụ thử nổ hạt nhân nào của một quốc gia cũng sẽ gây tổn hại nghiêm trọng cho nỗ lực ngăn phổ biến vũ khí hạt nhân và đe dọa hòa bình, an ninh quốc tế.”
Liên Hợp Quốc cũng bày tỏ lo ngại sâu sắc. Phó phát ngôn viên Farhan Haq dẫn lời Tổng Thư ký Antonio Guterres rằng rủi ro hạt nhân toàn cầu “đang ở mức đáng báo động” và kêu gọi các nước tránh mọi hành động có thể dẫn đến leo thang hoặc tính toán sai lầm thảm khốc.
Động thái của ông Trump cũng vấp phải chỉ trích gay gắt trong nước. Thượng nghị sĩ Dân chủ Edward Markey - đồng chủ tịch Nhóm Nghị sĩ về Kiểm soát vũ khí hạt nhân - tuyên bố sẽ đề xuất dự luật cấm cấp ngân sách cho việc nối lại thử nghiệm.
Theo ông Markey, kế hoạch này sẽ kích động Nga và Trung Quốc làm theo, khơi mào một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới và “khiến nước Mỹ cùng thế giới kém an toàn hơn,”
Ông Daryl Kimball, Giám đốc Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí, nhận định Mỹ không có lý do kỹ thuật hay quân sự nào để nối lại thử nghiệm, và cảnh báo tuyên bố của Trump có thể “kích hoạt phản ứng dây chuyền” phá vỡ toàn bộ hệ thống kiểm soát hạt nhân toàn cầu.
Theo tổ chức này, Mỹ hiện sở hữu khoảng 5.225 đầu đạn hạt nhân, trong khi Nga có 5.580. Bộ Quốc phòng Mỹ ước tính Trung Quốc có thể vượt mốc 1.000 đầu đạn vào năm 2030.