Tin tứcNăm 2018, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp nhau ở Helsinki, ông Trump từng khiến đồng minh lo ngại khi đứng về phía nhà lãnh đạo Nga thay vì các cơ quan tình báo Mỹ trong vấn đề can thiệp bầu cử.
Năm 2025 vào ngày 15/8, ông Trump bay tới Alaska để hội đàm với ông Putin trong một bối cảnh khác, đó là dư luận Mỹ đang sốt ruột trước việc Moscow không chịu đàm phán chấm dứt chiến sự ở Ukraine và phẫn nộ vì các đợt tấn công tên lửa nhằm vào các thành phố Ukraine.
Câu hỏi đặt ra là liệu “phiên bản cứng rắn” của ông Trump có xuất hiện ở Anchorage, hay ông sẽ tiếp tục mềm mỏng với cựu sĩ quan KGB như quá khứ cách đây 7 năm.
Kết quả cuộc gặp có ý nghĩa lớn với châu Âu, nơi lo ngại nếu Nga được phép sáp nhập một phần lãnh thổ Ukraine, Moscow có thể cứng rắn hơn với các đồng minh NATO sát biên giới Nga như Ba Lan, Estonia, Lithuania và Latvia. Với Ukraine, nước đang thất thế trên chiến trường sau hơn 3 năm rưỡi giao tranh, rủi ro càng cao.
Dù gần đây tăng giọng cứng rắn, ông Trump cũng từng có lịch sử dài tìm cách xoa dịu ông Putin. Đó là khi Nga tấn công Ukraine năm 2022, ông đã tránh chỉ trích trực diện nhà lãnh đạo Nga.
Các chuyên gia nghiên cứu các vấn đề về Nga cảnh báo khả năng ông Trump lại bị thuyết phục bởi luận điểm rằng Nga có quyền chi phối Ukraine.
Cựu quan chức ngoại giao Mỹ Dan Fried (Atlantic Council) nói “hoàn toàn có cơ sở để lo ông Trump bị qua mặt và chấp nhận một thỏa thuận bất lợi cho Ukraine”, nhưng cũng không loại trừ kịch bản Nhà Trắng “nhận ra Putin vẫn đang ‘lợi dụng’ họ”.
Nhà Trắng đang tìm cách hạ nhiệt kỳ vọng, khi người phát ngôn Karoline Leavitt gọi đây là cuộc gặp “để lắng nghe”. Ông Trump nói nếu phiên thảo luận ở Alaska “thuận lợi”, ông có thể thu xếp cuộc gặp thứ hai có cả ông Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy.
Phía Nga chưa phát tín hiệu nhượng bộ, trong khi ông Zelenskiy muốn ngừng bắn trước, rồi mới đến các bảo đảm an ninh.
Từ mềm dẻo đến cứng rắn "nửa vời"
Từ khi trở lại Nhà Trắng tháng 1, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thử tìm cách “hâm nóng” mối quan hệ với Nga như thời nhiệm kỳ đầu tiên của ông. Ông cũng từng tuyên bố sẽ chấm dứt chiến tranh trong 24 giờ.
Thực tế khi Washington giảm sức ép, một số trợ lý lặp lại các luận điểm có lợi cho Nga, như vào tháng 3, đặc phái viên Steve Witkoff ám chỉ Nga có quyền kiểm soát 4 vùng Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson vì “nói tiếng Nga”. Trước đó vào tháng 2, tại Nhà Trắng, ông Trump và Phó tổng thống JD Vance khiển trách ông Zelenskiy, khiến phe cứng rắn ở Nga hoan hỉ.
Tuy nhiên, Moscow vẫn tiếp tục không kích Ukraine. Đến tháng 7, ông Trump chuyển giọng, phàn nàn ông Putin “câu giờ”, đồng ý cung cấp vũ khí mới cho Ukraine (nhưng do châu Âu chi trả) và dọa trừng phạt tài chính.
Tuần trước, ông áp thêm thuế 25% với Ấn Độ vì mua dầu Nga - động thái gián tiếp gây sức ép lên Moscow - song vẫn chưa mở rộng các biện pháp trừng phạt như đã đe dọa.
Theo chuyên gia Nicholas Fenton tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Center for Strategic and International Studies) thì “giọng điệu đã cứng hơn, nhưng chưa có các lệnh mở rộng trừng phạt hay cam kết tài chính mới từ Washington”.
Hồi đầu tuần này, ông Trump từng tuyên bố ông chỉ cần “2 phút” để biết ông Putin có sẵn sàng nhượng bộ hay không. “Có thể tôi sẽ nói là chúc may mắn, hãy tiếp tục chiến đấu. Hoặc tôi sẽ nói, chúng ta sẽ đạt được thỏa thuận”, ông Trump nói.
Sức hút của thỏa thuận và nỗi lo “đổi đất lấy hòa bình”
Nhiều ý kiến cho rằng đối với ông Trump, người vốn thích gây bất ngờ và sự chú ý cho cả thế giới, thì việc ông có thể giúp đạt được một thỏa thuận chấm dứt cuộc chiến tốn nhiều giấy mực suốt hơn 3 năm qua là điều mà ông cực kỳ mong muốn, nhất là khi ông cũng công khai vận động cho giải Nobel Hòa bình và viện dẫn các “thành tựu ngoại giao” của mình.
Song điều này lại khiến các đồng minh của Mỹ bất an vì có thể tiếp thêm tự tin cho ông Putin.
Gần đây, giới lãnh đạo Ukraine và châu Âu phản đối phát biểu của ông Trump rằng hai bên sẽ phải “đổi đất” để hòa bình, đặt dấu hỏi “đổi cái gì” khi Nga đang giữ Crimea và nhiều vùng miền đông, trong khi Ukraine không giữ lãnh thổ Nga nào.
Cựu Cố vấn an ninh quốc gia John Bolton cảnh báo ông Putin “đang bắt đầu phát huy sức mạnh” với ông Trump. “Quan hệ cá nhân có chỗ đứng trong ngoại giao, nhưng với một người lạnh lùng tính toán như Vladimir Putin, đây không phải chuyện cảm xúc. Ông Trump không hiểu điều đó”, ông Bolton nhận định.
Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ sau đó khi đề cập đến những lời của ông Bolton thì cho rằng truyền thông “rất thiếu công bằng”.
Dù nhiều đồn đoán, cả thế giới vẫn đang đón chờ kết quả cuộc gặp tại Alaska, khi sẽ cho thấy ông Trump chọn con đường nào. Thỏa hiệp nhanh để “có thỏa thuận”, hay siết đòn bẩy thực chất để buộc Nga nhượng bộ - vốn điều mà Kyiv và các đồng minh châu Âu đang mong đợi.